Giải bài toán vốn cho nhà ở xã hội cho TP Hồ Chí Minh sau hợp nhất

Doanh nghiệp mong hỗ trợ nhiều hơn

Thị trường NOXH tại TP. Hồ Chí Minh đang đứng trước nghịch lý: nhu cầu lớn, nhưng nguồn cung lại khan hiếm. Các doanh nghiệp bất động sản bày tỏ mong muốn tham gia phát triển NOXH, nhưng nhiều rào cản khiến họ chùn bước. Trở ngại lớn nhất là quỹ đất, yếu tố then chốt để đảm bảo giá thành căn hộ phù hợp với người thu nhập thấp. Theo ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Lê Thành, việc giao chỉ tiêu phát triển NOXH cho các địa phương là một bước tiến, buộc chính quyền địa phương phải quan tâm và chung tay tháo gỡ khó khăn. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu đến năm 2030, cần có quỹ đất sạch, quy hoạch bài bản, và các chính sách ưu đãi cụ thể.

Quỹ đất dành cho NOXH không chỉ cần "giá rẻ" mà còn phải đảm bảo vị trí thuận lợi, kết nối giao thông tốt, và đầy đủ tiện ích để thu hút người dân. Bài học từ các dự án tái định cư trước đây, nơi nhiều căn hộ bị bỏ hoang vì không đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, là lời cảnh báo rõ ràng. Ông Nghĩa nhấn mạnh rằng, ngoài quỹ đất, thủ tục pháp lý kéo dài là một "nút thắt" lớn. Một dự án NOXH mất đến 5 năm để hoàn thành các thủ tục hành chính sẽ làm đội chi phí, tăng giá thành căn hộ, và làm giảm tính cạnh tranh của sản phẩm. Ông đề xuất rút ngắn quy trình xuống tối đa 15 tháng để đảm bảo hiệu quả và tính khả thi.

Về tài chính, doanh nghiệp đối mặt với bài toán lãi suất và nguồn vốn. Gói tín dụng 145.000 tỷ đồng của Chính phủ là một nỗ lực đáng ghi nhận, nhưng tỷ lệ giải ngân còn thấp. Lãi suất 7%/năm, dù không cao, vẫn tiềm ẩn rủi ro nếu dự án bị kéo dài, khiến doanh nghiệp ngần ngại vay vốn. Bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch Kim Oanh Group, cho biết doanh nghiệp của bà đã sở hữu quỹ đất từ hàng chục năm trước và đặt mục tiêu phát triển 40.000 căn NOXH đến năm 2028 tại các khu vực có nhu cầu cao như Bình Dương, Đồng Nai, và Bà Rịa-Vũng Tàu. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh rằng lãi suất vay mua NOXH cần giảm về mức 4,8%/năm, tương tự gói 30.000 tỷ đồng trước đây, và duy trì ổn định trong 15-25 năm để giảm áp lực tài chính cho người mua.

Hơn nữa, mức lợi nhuận khống chế 10% cho các dự án NOXH là một rào cản khác. Với chi phí lãi vay, nhân công, và vật liệu xây dựng tăng cao, cùng thời gian thu hồi vốn kéo dài, nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng "lời giả – lỗ thật". Bà Kim Oanh đề xuất Nhà nước cần nới lỏng giới hạn lợi nhuận và đơn giản hóa thủ tục xác định tiền sử dụng đất, duyệt quy hoạch 1/500, cũng như đấu nối hạ tầng để rút ngắn thời gian triển khai dự án. Những đề xuất này không chỉ giúp doanh nghiệp mà còn tạo điều kiện để người lao động thu nhập thấp tiếp cận được NOXH chất lượng, như dự án chuẩn Singapore với giá từ 790 triệu đồng/căn mà Kim Oanh Group đang triển khai tại Bình Dương.

TP Hồ Chí Minh tăng tốc thành lập Ban chỉ đạo các dự án nhà ở xã hội

Nhận thức được vai trò của NOXH trong việc đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững, Chính quyền TP. Hồ Chí Minh hợp nhất đang quyết liệt hành động để đạt mục tiêu 100.000 căn NOXH vào năm 2030. Một bước đi quan trọng là việc thành lập Ban Chỉ đạo các dự án NOXH, dự kiến hoàn thành trong quý 3/2025. Ban Chỉ đạo này sẽ đóng vai trò điều phối, tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý, quy hoạch, và tài chính, đồng thời giám sát tiến độ các dự án. Theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được, Sở Xây dựng được giao nhiệm vụ hoàn thiện kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 34-CT/TW và Công điện số 130/CĐ-TTg, đảm bảo các dự án khởi công và hoàn thành đúng tiến độ.

Tính đến quý I/2025, TP. Hồ Chí Minh đã hoàn thành 6 dự án với 2.745 căn hộ và đang thi công 4 dự án với 2.874 căn, dự kiến hoàn thành trong năm nay. Ngoài ra, 21 dự án với quy mô khoảng 40.000 căn hộ đang trong giai đoạn hoàn thiện thủ tục pháp lý. Để đạt chỉ tiêu, thành phố đang ưu tiên các dự án lớn trên 1.000 căn, đồng thời tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư cho 8 khu đất do Nhà nước quản lý, với tổng quy mô 10.000 căn hộ. Đây là một nỗ lực đáng kể, nhưng vẫn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và doanh nghiệp.

Về tài chính, gói tín dụng 145.000 tỷ đồng là "cứu cánh" quan trọng. Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà, đã có 9 ngân hàng thương mại tham gia với cam kết cấp tín dụng 7.800 tỷ đồng cho 100 dự án NOXH trên cả nước. Tuy nhiên, chỉ 53 dự án được vay vốn, trong khi 19 dự án mới công bố đang chờ xem xét. Lãi suất cho vay đã giảm còn 6,6%/năm cho chủ đầu tư và 6,1%/năm cho người mua, nhưng vẫn cần các biện pháp tiếp tục hạ lãi suất và đơn giản hóa thủ tục để tăng tỷ lệ giải ngân. TP. Hồ Chí Minh cũng đang xây dựng các cơ chế ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc trình Hội đồng Nhân dân thành phố bổ sung chỉ tiêu NOXH vào hệ thống phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030.

Để đảm bảo quỹ đất, Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh được giao cập nhật các khu đất dành cho NOXH vào đồ án quy hoạch phân khu, đồng thời tham mưu ban hành các chính sách đặc thù theo Nghị quyết 201/2025/QH15. Những khu đất "đẹp" cần được ưu tiên cho NOXH thay vì các dự án thương mại, dù điều này đòi hỏi sự cân bằng giữa mục tiêu an sinh và nguồn thu ngân sách địa phương. Việc rút ngắn thủ tục pháp lý, cải tiến quy trình đấu thầu, và tăng cường phối hợp giữa các ngân hàng và doanh nghiệp cũng là những giải pháp cần thiết để NOXH không chỉ "mọc lên" mà còn đáp ứng đúng nhu cầu của người dân.

Bài toán NOXH tại TP. Hồ Chí Minh đòi hỏi sự đồng bộ từ chính sách, quỹ đất, đến nguồn vốn. Việc thành lập Ban Chỉ đạo và những động thái quyết liệt từ chính quyền thành phố là tín hiệu tích cực, nhưng để đạt mục tiêu 100.000 căn vào năm 2030, cần tiếp tục tháo gỡ các rào cản về thủ tục pháp lý, giảm lãi suất vay, và nới lỏng giới hạn lợi nhuận cho doanh nghiệp. Chỉ khi các bên liên quan: Nhà nước, doanh nghiệp, và ngân hàng, cùng phối hợp chặt chẽ, TP. Hồ Chí Minh mới có thể biến NOXH từ một bài toán khó thành hiện thực bền vững, mang lại mái ấm cho hàng triệu người lao động.