Giải bóng đá U23 Đông Nam Á 2025 đang diễn ra tại Indonesia. Những ngày qua, hòa cùng không khí sôi động của các trận bóng, vấn nạn phát sóng lậu lại hoành hành. Câu chuyện vi phạm bản quyền lại một lần nữa nóng lên.
Phần lớn các website lậu đều đặt máy chủ ở nước ngoài, việc truy tìm ra thủ phạm thực sự rất khó khăn. Cho nên, giải pháp khả thi nhất đó là chặn truy cập vào các trang web này từ các đơn vị cung cấp dịch vụ Internet trong nước, hay còn gọi là các nhà mạng như Vinaphone, Viettel, FPT…. Vai trò của các nhà mạng là rất quan trọng.
Thống kê sơ bộ cả nước có gần 90 công ty kinh doanh dịch vụ Internet, còn gọi là các nhà mạng, phục vụ gần 80 triệu người dùng trên cả nước. Theo quy định của pháp luật, các nhà mạng khi nhận được yêu cầu của cơ quan chức năng, như là Cục An toàn thông tin, Cục An ninh mạng thì phải chặn truy cập của người dùng tới các website vi phạm. Nhờ quy trình này, trong năm 2024, hơn 8.500 website lừa đảo, vi phạm pháp luật đã bị xử lý, bảo vệ 1,3 triệu người dân không truy cập vào các website vi phạm pháp luật. Riêng với web vi phạm bản quyền, trung bình một tuần thì cơ quan chức năng chặn được khoảng 50 trang. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm bản quyền vẫn rất phức tạp.
Theo thống kê, chỉ riêng trong lĩnh vực thể thao, hiện có trên 100 website lậu với khoảng 2.000 tên miền khác nhau, thu hút 1,8 tỷ lượt xem mỗi năm. Đây là một con số khổng lồ. Vậy tại sao mà các website lậu vẫn ngang nhiên hoành hành? Lý do đó là quy trình xử lý thông thường còn gặp nhiều vấn đề.
Cụ thể, khi phát hiện web vi phạm, các đài truyền hình hoặc các đơn vị sở hữu bản quyền sẽ báo cáo để cơ quan quản lý. Sau đó, các cơ quan này thẩm định rồi phát lệnh với các nhà mạng để chặn web. Quy trình này có vẻ hợp lý trong các trường hợp thông thường nhưng chưa thể giải quyết vấn đề nhức nhối nhất là tình trạng phát lậu ngay trong lúc phát sóng trực tiếp.
Rõ ràng, khi tội phạm chỉ mất vài phút để đổi sang một tên miền mới thì quy trình thẩm định, ngăn chặn mất vài ngày như hiện nay là quá chậm. Cần một cơ chế rà soát, báo cáo và xử lý linh hoạt hơn để phát huy vai trò của nhà mạng, đồng thời cũng cần mạnh tay xử lý tội phạm bản quyền. Thời gian qua, số vụ việc xử lý tội phạm web lậu chưa nhiều nhưng đã tăng lên gần đây, cho thấy nỗ lực của cơ quan chức năng trong cuộc chiến cam go này.
Những vụ việc được phát hiện, xử lý mới chỉ đáp ứng một phần rất nhỏ của thực tế bởi chủ yếu chỉ rà soát theo kiểu tìm kiếm thủ công, còn thiếu các giải pháp công nghệ để rà quét, phát hiện, báo cáo vi phạm tự động. Muốn có công nghệ như vậy lại cần phải đầu tư lớn, mang tính hệ thống và đồng bộ. Tại Hàn Quốc, quốc gia tiên phong về quản lý bản quyền trên thế giới, các nhà mạng (ISP) đều có vai trò phải tham gia bảo vệ bản quyền với sự hỗ trợ của công nghệ. Theo luật bản quyền Hàn Quốc, các nhà cung cấp Internet có vai trò rất quan trọng trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền tại các chương trình phát sóng trực tiếp. Hai cơ quan chủ lực là Ủy ban Thẩm định phát thanh truyền hình và Cơ quan Bảo vệ bản quyền Hàn Quốc đều có hệ thống giám sát, tiếp nhận báo cáo về hành vi phát sóng lậu. Ngoài ra, còn có các đơn vị làm dịch vụ giám sát bản quyền mà các đài truyền hình có thể liên kết để chủ động bảo vệ quyền lợi của mình. Có riêng một Trung tâm để tiếp nhận báo cáo vi phạm trực tuyến. Khi chủ sở hữu quyền khiếu nại, Trung tâm này sẽ thẩm định và ban hành chặn truy cập. Khi đó, các nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) phải chặn ngay lập tức.
Tại Việt Nam, các cơ quan quản lý cũng như các chuyên gia hiện cũng đang có rất nhiều trăn trở để làm sao tăng cường vai trò, trách nhiệm bảo vệ bản quyền của các đơn vị kinh doanh dịch vụ trung gian, trong đó có nhà mạng. Một khảo sát cho thấy với các website bị chặn, 23% người dùng cho biết là sẽ không truy cập nội dung tương tự, 60% tìm đến giải pháp miễn phí hợp pháp. Như vậy, rất cần các bước đi quyết liệt hơn để các nhà mạng tham gia nhiều hơn, chủ động hơn, thực chất hơn, góp phần cải thiện tình trạng vi phạm bản quyền vốn đã tạo nên ấn tượng xấu xí của Việt Nam trong phát triển kinh tế.
Bình luận (0)