Minh bạch xuất xứ hàng hóa: Chìa khóa khai thông thị trường Mỹ

Các ngành dệt may, da giày và thủy sản phụ thuộc 60–70% nguyên liệu từ nhập khẩu, bị coi là trung chuyển và chịu thuế 40%

Theo ông Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), để đối phó với mức thuế quan sắp tới từ Mỹ, Việt Nam phải nhanh chóng nâng cao năng lực nội địa hóa, minh bạch hóa quy trình sản xuất và chứng minh được nguồn gốc xuất xứ một cách rõ ràng, có hệ thống.

Các ngành dệt may, da giày và thủy sản phụ thuộc 60–70% nguyên liệu từ nhập khẩu, dễ bị coi là trung chuyển và chịu mức thuế cao. Doanh nghiệp cần đầu tư vào sản xuất vải nội địa hoặc nhập từ các nước có FTA với Mỹ (như Hàn Quốc, Nhật Bản). Hiệp hội sẽ phối hợp với Bộ Công Thương để cập nhật thông tin và hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn hóa hồ sơ xuất xứ.

Để vượt qua thách thức và khai thông thị trường Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam cần triển khai các giải pháp cụ thể nhằm đảm bảo minh bạch xuất xứ và tăng giá trị gia tăng nội địa.

TS. Việt khuyến nghị các doanh nghiệp cần khẩn trương đẩy mạnh tỷ lệ nội địa hóa, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch và đáng tin cậy. Đồng thời, cần làm rõ khái niệm "hàng trung chuyển", tránh tình trạng diễn giải mơ hồ, gây bất lợi cho doanh nghiệp Việt. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể – từ tín dụng, hạ tầng logistics đến ưu đãi thuế – nhằm giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh với bối cảnh mới.

Ông Trần Như Tùng – Chủ tịch HĐQT Thành Công (TCM); Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho biết hiện Việt Nam mới đạt khoảng 40% nội địa hóa trong ngành dệt may, còn 60% nguyên phụ liệu vẫn phụ thuộc nhập khẩu. Ông cũng khẳng định, tăng tỷ lệ nội địa hóa là chiến lược dài hạn cần thiết, không chỉ để giảm rủi ro thương mại mà còn để đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ trong các FTA.

Cùng quan điểm, TS. Huỳnh Thế Du (Đại học Fulbright Việt Nam) nhận định rằng quy tắc xuất xứ sẽ ngày càng siết chặt, đặc biệt với mức thuế cao đánh vào hàng trung chuyển, khiến các ngành như dệt may, điện tử khó đạt yêu cầu nội địa hóa cao để tránh thuế. 

Do vậy, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm quy tắc xuất xứ, đầu tư vào công nghệ quản lý chuỗi cung ứng (SCM), trong khi Chính phủ cần mạnh tay chống gian lận xuất xứ và hỗ trợ phát triển khu công nghiệp hỗ trợ.