Liên hợp quốc yêu cầu Israel tuân thủ các quy tắc bảo vệ dân thường ở Gaza

Nhà thờ Holy Family ở Gaza hư hại sau cuộc không kích của Israel hôm 17/7/2025 (Ảnh: AFP)

Phát biểu tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) về tình hình nhân đạo ở Gaza, ông Fletcher - Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo, đồng thời là điều phối viên cứu trợ khẩn cấp - cho rằng trên khắp thế giới hiện nay, những quy tắc về bảo vệ dân thường trong giao tranh đang bị xói mòn và suy yếu.

"Các thành viên Hội đồng Bảo an phải tự quyết định cách hành động để đảm bảo tất cả các bên tuân thủ luật nhân đạo quốc tế. Tuy nhiên, tôi đồng tình với một số thành viên trong Nội các Israel rằng các vị đã liên tục đánh giá quá cao khả năng thuyết phục ngầm của mình" - ông Fletcher nói.

Phó Tổng thư ký LHQ cũng nhấn mạnh: "Chúng tôi yêu cầu tất cả các bên trong cuộc xung đột này phải tuân thủ các tiêu chuẩn của luật pháp quốc tế. Chúng ta không cần - và thực tế là không được - chọn giữa việc kêu gọi chấm dứt tình trạng người dân Gaza bị đói khát và yêu cầu trả tự do vô điều kiện cho tất cả các con tin. Đồng thời, chúng ta phải lên án chủ nghĩa bài Do Thái. Chúng tôi cũng yêu cầu Israel tuân thủ các nguyên tắc và luật pháp giống như tất cả các quốc gia khác".

Ông Fletcher khẳng định dân thường phải được bảo vệ dù ở bất cứ đâu, con tin phải được thả, viện trợ nhân đạo phải được phép vào Gaza với quy mô lớn và các nhân viên cứu trợ nhân đạo phải được bảo vệ.

Vài tuần trước, một Bộ trưởng Israel gọi việc cho phép viện trợ vào Gaza là "một quyết định tai hại", trong khi một người khác ám chỉ rằng nạn đói có thể là "chính đáng và hợp đạo đức" cho đến khi các con tin được giải cứu. "Cố ý sử dụng nạn đói của dân thường làm phương thức chiến tranh tất nhiên sẽ là một tội ác chiến tranh" - ông Fletcher nói.

Ông Fletcher nói thêm rằng mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Israel đã công khai nói về việc đưa người Palestine đến nơi mà ông gọi là "thành phố nhân đạo". Tuy nhiên, LHQ cho rằng đề xuất này là cưỡng chế di dời người Palestine đến một khu vực được chỉ định gần thành phố Rafah và điều này không hề mang tính nhân đạo.

Phó Tổng thư ký LHQ cảnh báo tình hình nhân đạo ở Gaza đang rất tồi tệ. Tỷ lệ trẻ em chết đói đạt mức cao nhất vào tháng 6, với hơn 5.800 bé gái và bé trai được chẩn đoán suy dinh dưỡng cấp tính. Tuần trước, nhiều trẻ em và phụ nữ đã thiệt mạng trong một cuộc không kích trong khi chờ đợi thực phẩm bổ sung để duy trì sự sống.

Hệ thống y tế ở Gaza cũng đang bị tàn phá. Chỉ có 17 trong số 36 bệnh viện và 63 trong số 170 trung tâm chăm sóc sức khỏe ban đầu đang hoạt động nhưng tất cả đều chỉ hoạt động một phần trong khi thương vong hàng loạt vẫn xảy ra hàng ngày. Ông Fletcher nói thêm rằng hệ thống nước sạch và vệ sinh bị phá hủy, cuộc khủng hoảng nhiên liệu ở Gaza vẫn đang ở ngưỡng nghiêm trọng.

Theo ông Fletcher, nhu cầu nhân đạo ngày càng tăng cao ở Gaza cần được đáp ứng mà không đẩy người dân vào đường cùng. Với tư cách là lực lượng chiếm đóng, Israel có nghĩa vụ đảm bảo người dân được tiếp cận thực phẩm và thuốc men. Nhưng điều đó đã không xảy ra. Thay vào đó, dân thường đang phải đối mặt với cái chết, thương tích, bị cưỡng bức di dời và tước đoạt nhân phẩm.

"Chúng ta không cần phải tranh luận thêm về việc liệu hành động sát hại dân thường đang xếp hàng chờ nhận những nhu yếu phẩm thiết yếu có đáp ứng trách nhiệm bảo vệ họ hay không" - ông Fletcher ám chỉ hình thức phân phối viện trợ nhân đạo mang tính quân sự do Quỹ Nhân đạo Gaza (GHF) thực hiện. GHF do Mỹ điều hành với sự chấp thuận của chính quyền Israel.

Trái ngược với các chuẩn mực nhân đạo quốc tế vốn được áp dụng rộng rãi tại hàng trăm cộng đồng địa phương, GHF chỉ thiết lập vỏn vẹn 4 điểm phân phối trên toàn bộ Dải Gaza trong các khu vực quân sự bị hạn chế do Israel kiểm soát. Tại đây, những người dân đói ăn phải đi qua các hàng rào thép dưới sự giám sát của các nhân viên an ninh có vũ trang. Hệ quả là hỗn loạn bùng phát và dẫn đến đấu súng.

Ông Fletcher cho biết, những người làm công tác nhân đạo đang phải đối mặt với các rào cản tiếp cận do chính quyền Israel tạo ra. Ông cũng nói thêm rằng chính quyền Israel đang gây khó khăn cho việc cung cấp viện trợ nhân đạo ở Gaza. Với những trở ngại này, hàng cứu trợ có thể không bao giờ đến được các điểm phân phối của LHQ. Và ngay cả khi đến được, việc đưa hàng cứu trợ đến những người cần vẫn là điều vô cùng bấp bênh.

Tòa án Công lý Quốc tế đã yêu cầu Israel thực hiện các biện pháp ngay lập tức và hiệu quả để có thể cung cấp các dịch vụ cơ bản cũng như hỗ trợ nhân đạo cấp thiết.