"Thất nghiệp vui vẻ": Khi nghỉ việc trở thành cơ hội sống chậm và tái tạo

Trong bối cảnh thị trường lao động nhiều biến động, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm lao động trẻ tiếp tục ở mức cao và có xu hướng gia tăng. Tuy nhiên, thay vì bi quan hay hoảng loạn, không ít người trẻ ngày nay lại tiếp cận trạng thái thất nghiệp bằng một tâm thế hoàn toàn khác: tận hưởng khoảng thời gian nghỉ ngơi một cách tích cực và có chủ đích. Xu hướng này được gọi tên là "Thất nghiệp vui vẻ" (Fun-employment).

Thất nghiệp không còn là cơn ác mộng

Nguyễn Hoàng Thu Thảo (26 tuổi), cựu nhân viên một ngân hàng lớn tại Việt Nam, là một trong số những người trẻ lựa chọn chủ động rời khỏi guồng quay công sở để "tạm dừng" và tìm lại chính mình. Trong khi nhiều người vẫn xem thất nghiệp là nỗi lo thường trực, với Thảo, đó lại là cơ hội để tái tạo năng lượng và làm mới bản thân theo hướng tích cực hơn.

Dù nhận thức rõ rằng công việc trong ngành ngân hàng - với mức thu nhập và chế độ đãi ngộ hấp dẫn - là mơ ước của nhiều người trẻ, Thảo vẫn quyết định dừng lại sau một thời gian dài chịu đựng cường độ làm việc cao, áp lực deadline liên tục và khối lượng trách nhiệm vượt quá giới hạn sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Chọn cách "dứt áo ra đi", Thảo lên kế hoạch học cao học tại nước ngoài, đồng thời dành thời gian khám phá những trải nghiệm mà trước đây công việc bận rộn không cho phép: trekking, học lái ô tô, du lịch và tận hưởng cuộc sống theo cách riêng.

"Trước đây, tôi gần như không có lấy một khoảng nghỉ cho bản thân vì luôn bị cuốn vào guồng quay công việc và áp lực dồn dập. Giờ thì tôi có thể thả lỏng hơn, ngắm nhìn thế giới xung quanh và trải nghiệm những điều mà trước kia từng nghĩ sẽ không bao giờ có cơ hội thử", Thu Thảo chia sẻ.

Trào lưu "Fun-employment" trở lại mạnh mẽ giữa làn sóng cắt giảm nhân sự toàn cầu (Ảnh minh họa: Pexels)

Tương tự, Hạnh Phạm (28 tuổi, quận Đống Đa, Hà Nội) cũng rời bỏ công việc văn phòng từ hơn một năm trước. Trở lại sau thời gian "nghỉ ngơi có chủ đích", Hạnh khiến nhiều bạn bè bất ngờ với diện mạo rạng rỡ cùng tinh thần tích cực, tràn đầy năng lượng. Ngay sau khi nộp đơn xin nghỉ việc, Hạnh đã lập ra một danh sách dài những việc muốn làm trong thời gian nghỉ: ngủ bù, du lịch, tập gym, học IELTS và triển khai các dự án cá nhân còn dang dở. "Nghỉ việc công sở không có nghĩa là mình ngừng làm việc. Mình có nhiều thứ để làm như sáng tạo nội dung, viết sách và nhận vài công việc tự do. Quan trọng nhất là khởi động dự án kinh doanh mà mình đã ấp ủ bấy lâu", Hạnh cho biết.

Có sự chuẩn bị kỹ lưỡng

Nghỉ làm đã được 6 tháng, Nguyễn Toản (28 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội) vẫn chưa có ý định quay trở lại với công việc văn phòng. Để không rơi vào trạng thái bấp bênh tài chính và tâm lý, Toản đã lên kế hoạch rất kỹ lưỡng từ trước khi chính thức rời khỏi vị trí cũ.

"Mình đã dành dụm trong 6 tháng trước khi nghỉ việc, coi đó là khoản tiền để "mua" sự thoải mái về tâm lý", Toản chia sẻ. Sau khi nghỉ, anh dành 3 tháng đầu để học thêm các chứng chỉ dạy tiếng Anh và học massage - những công việc tay trái đem lại nguồn thu nhập phụ, tuy không nhiều như trước nhưng đủ để duy trì cuộc sống với tinh thần thoải mái. "Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm. Khi số tiền kiếm được mỗi tháng ít đi, mình tiêu xài tiết kiệm hơn trước nhưng về tinh thần lúc nào cũng thoải mái, ăn ngon, ngủ ngon" - Toản bộc bạch.

Để "thất nghiệp" mà vẫn "vui vẻ", người lao động phải tính trước bài toán chi tiêu, học hỏi và tái hòa nhập (Ảnh minh họa: Pexels)

Còn đối với Thu Thảo, nhờ có khoản dành dụm kha khá cộng với sự hỗ trợ tài chính từ gia đình nên cô không quá căng thẳng về tiền bạc. Giữ tinh thần tích cực về chuyện nghỉ việc nhưng Thu Thảo cũng phải thừa nhận rằng nếu không có chi tiêu hợp lý và có kế hoạch dự trù, bản thân rất dễ bị chao đảo giữa bối cảnh kinh tế nhiều biến động.

"Từ lúc nghỉ công ty cũ, mình tiêu xài cẩn thận hơn, chỉ mua những món đồ có giá trị sử dụng lâu dài và hạn chế các thú vui như đi bar hay club", Thảo chia sẻ.

Từ trải nghiệm cá nhân, Hạnh Phạm cho rằng việc chủ động chuẩn bị tâm lý và tài chính là chìa khóa để không rơi vào trạng thái hoang mang khi thất nghiệp hoặc bị sa thải.

"Trước đó, tôi đã dành dụm đủ tiền để có thể sống thoải mái trong 1,5-2 năm mà không lo lắng về tài chính. Tôi cũng sắp xếp lại cuộc sống để khi nghỉ việc sẽ không cảm thấy hối hận hay suy nghĩ tiêu cực. Quan trọng nhất là phải giữ được sự vững vàng cả bên trong lẫn bên ngoài", Hạnh nói.

Trào lưu trở lại

Thuật ngữ "Thất nghiệp vui vẻ" (Fun-employment) xuất hiện lần đầu tiên trong cuộc đại suy thoái 2007-2009, giai đoạn có khoảng 8,8 triệu người Mỹ mất việc. Khác với hình ảnh lo lắng và hoang mang thường thấy khi thất nghiệp, "thất nghiệp vui vẻ" mô tả nhóm người biết tận dụng khoảng thời gian rảnh rỗi một cách tích cực - từ du lịch, giải trí đến chăm sóc bản thân - thay vì vội vàng tìm kiếm công việc mới.

Đầu năm nay, trào lưu này bất ngờ trở lại với sức sống mới trên mạng xã hội. Trong vòng 4 tháng, hashtag #funemployment thu hút hơn 20 triệu lượt xem trên TikTok cùng hơn 200.000 bài đăng trên Instagram.

Vậy điều gì khiến xu hướng này sống lại sau 15 năm? Câu trả lời không chỉ nằm ở bối cảnh kinh tế, mà còn thể hiện sự thay đổi sâu sắc trong tư duy của người lao động hiện đại.

Sau đại dịch COVID-19, nhiều người bắt đầu nhìn nhận lại định nghĩa về một "cuộc sống tốt đẹp". Nếu trước đây, làm việc chăm chỉ được xem là nền tảng, thì nay sức khỏe tinh thần, các mối quan hệ xã hội và sự cân bằng giữa công việc - cuộc sống được đặt lên hàng đầu.

Từ sau đại dịch, nhiều người trẻ xem thất nghiệp là cơ hội để sống chậm, sống thật và sống cho mình (Ảnh minh họa: Unsplash)

Giáo sư Randall Peterson, Trường Kinh doanh London (Anh), nhận định: "Làm việc chăm chỉ là yếu tố không thể thiếu để xây dựng cuộc sống đủ đầy. Tuy nhiên, đại dịch đã thay đổi nhận thức của nhiều người khi họ nhận ra công việc không phải là ý nghĩa duy nhất của cuộc sống. Đôi khi, thất nghiệp mang lại thời gian quý giá để suy ngẫm và trải nghiệm thêm nhiều điều, miễn là không đốt tiền".

Chuyên gia kinh tế Julia Pollak từ trang tuyển dụng ZipRecruiter cho biết: "Ngày nay, việc có khoảng trống trong hồ sơ xin việc không còn bị kỳ thị như trước. Khi các công việc tự do ngày càng phổ biến, "thất nghiệp vui vẻ" trở thành lựa chọn lý tưởng với nhiều người. Mọi người giờ đây có nhiều tự do hơn trong việc quyết định tham gia hay rời khỏi thị trường lao động".

Xu hướng "thất nghiệp vui vẻ" đặc biệt phổ biến ở thế hệ Gen Z (những người sinh từ 1997 đến 2012), bởi theo nhiều nghiên cứu, nhóm tuổi này đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần hơn so với các thế hệ trước. Vì vậy, lối sống cân bằng giữa công việc và cuộc sống, với trọng tâm là chăm sóc bản thân và sức khỏe tinh thần, được các bạn trẻ Gen Z đặc biệt coi trọng. Dù gặp phải tình huống không mong muốn như thất nghiệp hay chủ động lựa chọn nghỉ việc để dành thời gian "thất nghiệp", họ vẫn giữ thái độ tích cực, lạc quan và coi đó là cơ hội để tái tạo năng lượng, phát triển bản thân.

Gen Z dẫn đầu xu hướng chọn "nghỉ việc có kế hoạch" để ưu tiên sức khoẻ tinh thần (Ảnh minh họa: Unsplash)

Bà Suzy Welch, giáo sư tại Đại học New York (Mỹ), chia sẻ với CNBC rằng, dù Gen Z không chủ động thúc đẩy tình trạng thất nghiệp, nhưng quan điểm của họ về thất nghiệp đã khác biệt rõ rệt so với các thế hệ trước. "Gen Z không sợ hãi hay hoang mang khi thất nghiệp. Với họ, thất nghiệp đơn giản chỉ là thất nghiệp, và họ tận hưởng khoảng thời gian đó cho đến khi tìm được công việc mới", bà Welch cho biết.

Bà Welch giải thích thêm, thái độ này xuất phát từ việc nhiều người Gen Z có cái nhìn ngắn hạn hơn về tương lai và không còn đặt niềm tin vào việc làm lâu dài tại một công ty. "Họ không tin rằng mình sẽ làm việc tại một công ty đến hết đời", bà nói.

"Thất nghiệp vui vẻ" có thể là trải nghiệm tích cực hay tiêu cực còn tùy thuộc vào hoàn cảnh và tình hình tài chính của từng người. Và dĩ nhiên, để theo đuổi xu hướng này không phải là câu chuyện đơn giản. Khi được lựa chọn có ý thức, dựa trên nền tảng tài chính vững chắc và tinh thần cầu tiến, “thất nghiệp vui vẻ” giúp con người tái tạo năng lượng, cân bằng cuộc sống và làm mới bản thân. Ngược lại, nếu là sự buông xuôi, thụ động và thiếu kế hoạch, nó sẽ trở thành chiếc bẫy làm lu mờ tham vọng, kìm hãm sự phát triển, dẫn đến trì trệ và mất phương hướng trong hành trình nghề nghiệp.

Những người thất nghiệp nhưng vẫn "vui vẻ"

bangdatally.xyz - Xu hướng "Fun-employment" dùng để mô tả những người tận hưởng thời gian nghỉ một cách tích cực và vui vẻ sau khi nghỉ việc, thay vì lo lắng hay chán nản.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!