Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và ông Jerome Powell, khi ông Powell vừa được ông Trump đề cử vào cương vị Chủ tịch Fed, tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, tháng 11/2017 - Ảnh: Getty/CNBC.
Tổng thống Mỹ Donald Trump lại lên tiếng chỉ trích Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trong cuộc gặp riêng với Chủ tịch Jerome Powell.
Cuộc gặp theo yêu cầu của ông Trump - là cuộc gặp đầu tiên kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng - đã trở thành dịp để vị Tổng thống thể hiện sự "bất mãn" với chính sách lãi suất hiện tại. Ông Trump là người đề cử ông Powell vào chức Chủ tịch Fed trong nhiệm kỳ đầu tiên. Nhưng sau đó, mối quan hệ của cả hai nhanh chóng xấu đi vì bất đồng quan điểm về lãi suất. Trump nhiều lần nói muốn thay Powell khỏi vị trí này, dù xác nhận không có ý định sa thải ông.
Ngày 29/5 cũng là lần đầu Powell tới Nhà Trắng trong 3 năm qua. Gần nhất là cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden và Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen. Powell từng nói rằng những cuộc gặp như vậy luôn diễn ra theo yêu cầu của Tổng thống và chưa bao giờ xuất phát từ phía ông. Fed nổi tiếng với khả năng hoạt động độc lập, không chịu sự chi phối của yếu tố chính trị.
Trong thông cáo sau cuộc gặp ngày 29/5, Fed cho biết: "Chủ tịch Powell không thảo luận về dự báo chính sách tiền tệ. Ông ấy chỉ nhấn mạnh rằng hướng đi của chính sách sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào các dữ liệu kinh tế sắp tới và tác động của chúng đến triển vọng kinh tế Mỹ".
Theo Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt, ông Trump đã thẳng thắn nói với ông Powell rằng Fed "đang mắc sai lầm" khi không giảm lãi suất.
Tuy nhiên, Chủ tịch Powell vẫn giữ vững lập trường độc lập của Fed. Ông khẳng định với ông Trump rằng mọi quyết định về chính sách tiền tệ sẽ "phụ thuộc hoàn toàn vào dữ liệu kinh tế" và được "dựa trên phân tích cẩn thận, khách quan và phi chính trị", theo tuyên bố chính thức của Fed.
Cuộc gặp diễn ra đúng lúc nền kinh tế Mỹ đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ những chính sách của ông Trump. Kể từ khi nhậm chức, ông đã liên tục thay đổi quyết định về thuế quan - lúc áp đặt, lúc tạm dừng, lúc rút lại - khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng rơi vào trạng thái "lơ lửng".
Đặc biệt, tình hình thêm phức tạp với phán quyết từ một tòa án liên bang vào ngày 28/05. Cụ thể, Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan ra phán quyết rằng các mức thuế mà ông Trump đưa ra trong ngày 2/4 là "bất hợp pháp", qua đó tác động mạnh đến kế hoạch "tái cấu trúc hệ thống thương mại toàn cầu" của vị Tổng thống Mỹ.
Mặc dù vậy, sau đó 1 ngày, tòa án phúc thẩm đã tạm hoãn phán quyết của tòa án cấp dưới, từ đó khôi phục lại thuế quan của ông Trump. Và các cố vấn Nhà Trắng cho rằng cho dù thất bại ở vụ kiện này, chính quyền vẫn còn nhiều công cụ khác để áp thuế.
Đảng Cộng hòa đồng thời đang thúc đẩy gói cắt giảm thuế lớn có nguy cơ làm tăng thâm hụt ngân sách, đúng lúc thị trường trái phiếu Chính phủ Mỹ đang căng thẳng. Chính sách trục xuất người nhập cư quyết liệt cũng góp phần tạo ra "sự bất định cực độ" cho triển vọng kinh tế.
Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết: "Tổng thống nói ông tin Chủ tịch Fed đang mắc sai lầm khi không hạ lãi suất, điều này khiến chúng ta chịu bất lợi về kinh tế so với Trung Quốc và các nước khác".
Fed trong thế "tiến thoái lưỡng nan"
Trước những biến động này, Fed đang rơi vào tình thế khó xử. Họ vừa phải đối phó với "áp lực lạm phát" còn sót lại từ đại dịch, vừa phải chuẩn bị cho làn sóng lạm phát mới từ thuế quan, và còn hỗ trợ thị trường lao động đang có dấu hiệu chậm lại.
Đầu tháng này, Fed tiếp tục giữ nguyên lãi suất trong khoảng 4,25-4,50%. Mức này đã duy trì từ tháng 12/2024. Quan chức Fed sau đó phát tín hiệu có thể duy trì lãi suất này thêm vài tháng nữa để theo dõi tác động từ chính sách thuế nhập khẩu của ông Trump.
Với thị trường lao động hiện tại vẫn "trên nền tảng vững chắc", các quan chức Fed cho rằng họ có thể "kiên nhẫn" chờ đợi thêm dữ liệu trước khi cắt giảm lãi suất. Fed đã tạm dừng chu kỳ giảm lãi suất từ tháng 1/2025 sau khi đã giảm một điểm phần trăm trong năm 2024.
Thị trường hiện dự đoán Fed sẽ chỉ thực hiện một lần giảm 0.25 điểm phần trăm vào tháng 12/2025. Một số nhà kinh tế thậm chí tin rằng việc tạm dừng có thể kéo dài sang tận 2026 nếu thuế quan thực sự đẩy lạm phát lên mức khiến Fed "khó lòng phản ứng" với suy thoái kinh tế.
Ông Powell và các đồng sự tại Fed vẫn cam kết xây dựng chính sách tiền tệ dựa trên "phân tích thận trọng, khách quan và phi chính trị"
Cách tiếp cận kiên nhẫn của Fed đã khiến ông Trump tức giận. Tuy nhiên, ông Trump có thể phải chấp nhận thực tế rằng quyền lực của mình đối với Fed bị hạn chế. Tòa án Tối cao gần đây đã khẳng định Fed là "thực thể bán tư nhân có cấu trúc độc đáo", ngụ ý rằng khả năng "can thiệp" của Tổng thống bị giới hạn hơn so với các cơ quan chính phủ khác.
Hầu hết các quan chức Fed đều cho rằng rủi ro lạm phát có thể kéo dài hơn dự kiến. Vì thế, các nhà hoạch định chính sách cho rằng cần thận trọng cho đến khi tác động từ chính sách thuế của ông Trump trở nên rõ ràng hơn.
Ngoài ra, một điều đáng chú ý là ông Trump đã không đề cập đến kế hoạch thay thế ông Powell khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào tháng 5/2026. Điều này có thể báo hiệu rằng cuộc "đấu khẩu" hiện tại chỉ là cách ông Trump gây áp lực để Fed hành động./.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!