Chính sách thuế quan của Mỹ sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho công nghiệp ô tô - một trong những ngành kinh tế chủ lực của Nhật Bản. Ảnh: Jiji Press
Xuất khẩu của Nhật Bản đã giảm vào tháng 5 - lần đầu tiên sau 8 tháng khi các nhà sản xuất ô tô lớn như Toyota bị ảnh hưởng bởi mức thuế quan sâu rộng của Hoa Kỳ.
Thêm vào đó, việc quốc gia có nền kinh tế hàng đầu châu Á này không đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ có thể sẽ gây thêm áp lực lên nền kinh tế vốn đang mong manh.
Thủ tướng Shigeru Ishiba cho biết sau hội nghị thượng đỉnh Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) tại Canada hôm 17/6 rằng, đất nước ông vẫn chưa đạt được thỏa thuận thuế quan toàn diện với Hoa Kỳ vì vẫn còn một số bất đồng giữa hai quốc gia. Ông nói thêm rằng Nhật Bản và Hoa Kỳ "đã thăm dò khả năng đạt được thỏa thuận cho đến phút cuối cùng".
Tokyo đang cố gắng tìm cách để Washington miễn cho các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản khỏi mức thuế 25% dành riêng cho ngành ô tô, vốn đang giáng một đòn mạnh vào ngành sản xuất của nước này. Nhật Bản cũng phải đối mặt với mức thuế "có đi có lại" 24% bắt đầu từ ngày 9/7 trừ khi có thể đàm phán một thỏa thuận với Washington.
Ngành công nghiệp ô tô của Nhật Bản chiếm khoảng 28% trong tổng số 21 nghìn tỷ yên (145 tỷ USD) hàng hóa mà quốc gia châu Á này xuất khẩu sang Hoa Kỳ vào năm ngoái.
Tổng kim ngạch xuất khẩu trong tháng 5 đã giảm 1,7%
Dữ liệu của chính phủ cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu trong tháng 5 đã giảm 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 8,1 nghìn tỷ yên, thấp hơn mức dự báo trung bình của thị trường là giảm 3,8% và sau mức tăng 2% vào tháng 4.
Xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã giảm 11,1% vào tháng trước so với cùng kỳ năm trước, mức giảm phần trăm hàng tháng lớn nhất kể từ tháng 2/2021, bị kéo xuống bởi mức giảm 24,7% đối với ô tô và mức giảm 19% đối với linh kiện ô tô, trong khi đồng yên mạnh hơn cũng góp phần làm giảm giá trị của các lô hàng. Xuất khẩu sang Trung Quốc đã giảm 8,8%.
Tuy nhiên, xét về khối lượng, xuất khẩu ô tô sang Hoa Kỳ chỉ giảm 3,9%. Điều này cho thấy các nhà xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản đang chịu chi phí thuế quan.
"Giá trị xuất khẩu ô tô sang Hoa Kỳ đã giảm, nhưng khối lượng của chúng không giảm nhiều", nhà kinh tế học Koki Akimoto của Viện nghiên cứu Daiwa cho biết. Đồng thời nói thêm, "điều này cho thấy các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang gánh chịu chi phí thuế quan và không tính phí khách hàng".
Cho đến nay, các hãng sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản vẫn chưa tăng giá tại Hoa Kỳ để giảm chi phí thuế quan, ngoại trừ Subaru và Mitsubishi Motors.
"Họ đang tranh thủ thời gian ngay bây giờ để xem diễn biến đàm phán thương mại Nhật Bản-Hoa Kỳ", Akimoto cho biết. "Việc không tăng giá có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ, nhưng cơ sở tài chính của họ nhìn chung là vững chắc", ông nói thêm.
Cổ phiếu Nhật Bản và đồng yên không có nhiều phản ứng với dữ liệu này.
Dữ liệu thương mại tháng 5 của Nhật Bản cung cấp một trong những dấu hiệu sớm nhất cho thấy mức thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tác động đến các quốc gia và nền kinh tế toàn cầu như thế nào.
Dữ liệu của Trung Quốc tuần này cho thấy, sản lượng nhà máy của nước này tăng 5,8% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm trước, tốc độ chậm nhất trong sáu tháng. Và lượng hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm 34,5%, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2020.
Mức thuế quan sắp áp dụng đã thúc đẩy các công ty ở Nhật Bản và các nhà xuất khẩu lớn khác ở Châu Á tăng cường xuất khẩu vào đầu năm nay, làm tăng mức xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong giai đoạn đó.
Dữ liệu của Nhật Bản cho thấy lượng nhập khẩu giảm 7,7% trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi dự báo của thị trường là giảm 6,7%.
Kết quả là, Nhật Bản đã thâm hụt thương mại 637,6 tỷ yên vào tháng trước, so với mức thâm hụt dự báo là 892,9 tỷ yên.
Thuế quan gây áp lực lớn lên kinh tế Nhật Bản
Đòn đánh từ thuế quan của Hoa Kỳ có thể gây thêm áp lực lên nền kinh tế ảm đạm của Nhật Bản. Tiêu dùng tư nhân giảm sút đã khiến nền kinh tế lớn thứ tư thế giới suy giảm trong tháng 1-tháng 3, lần suy giảm đầu tiên trong một năm.
Viết trong một báo cáo, Yuhi Kawano, nhà kinh tế tại Mizuho Securities cho hay, mức giảm nhỏ hơn dự kiến trong xuất khẩu tháng 5 cho thấy, động lực xuất khẩu của Nhật Bản vẫn chưa bị ảnh hưởng, làm tăng nhẹ khả năng nền kinh tế tránh được sự suy giảm trong quý 4-6,
Tuy nhiên, nỗi lo về thuế quan làm phức tạp thêm nhiệm vụ của Ngân hàng Nhật Bản là tăng lãi suất vẫn ở mức thấp và thu hẹp bảng cân đối kế toán vốn đã phình to lên gần bằng quy mô nền kinh tế Nhật Bản.
BOJ giữ nguyên lãi suất vào hôm 17/6 và quyết định giảm tốc độ thu hẹp bảng cân đối kế toán vào năm tới - cho thấy họ muốn hành động thận trọng hơn trong việc loại bỏ phần còn lại của gói kích thích khổng lồ kéo dài hàng thập kỷ.
Theo ước tính của Viện nghiên cứu Nhật Bản, nếu tất cả các biện pháp thuế quan đe dọa áp lên Nhật Bản có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ giảm 20%-30%.
Một số nhà kinh tế cho rằng những mức thuế đó có thể làm giảm khoảng 1 điểm phần trăm tổng sản phẩm quốc nội của quốc gia.../.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!