Trung tâm sản xuất thực phẩm giả cho trẻ em
Với mẫu mã bắt mắt, màu sắc hấp dẫn, giá cả cạnh tranh so với hàng chính hãng, nhiều sản phẩm đang tràn lan thị trường, biến xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội thành một trung tâm sản xuất và phân phối hàng hóa.
Đóng cửa khi có đoàn kiểm tra hoặc có dấu hiệu có lực lượng chức năng rồi lại mở cửa. Nhiều cửa hàng chỉ hé cửa để cho khách quen vào lấy hàng. Liên tục khách hàng vào lấy buôn, đóng thành từng thùng chuyển đi. Nhiều mặt hàng đều có những dòng chữ nước ngoài. Nhưng khi được hỏi có giấy tờ nào chứng minh.
Các loại mặt hàng nhiều người mua nhất là xúc xích các loại, chân gà đóng túi, các loại đồ ăn sẵn cho trẻ em với tên gọi như nem tôm, mèo yêu cá, tôm hùm biển… Theo tìm hiểu, nhiều chủ buôn tại các địa phương lấy hàng tại đây vì giá cả rẻ hơn so với nơi khác. Không có hóa đơn chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, không biết chất lượng sản phẩm thế nào... người mua đều biết nhưng vì rẻ nên vẫn mua.
Nhiều hàng giả, nhưng nhái như hàng thật. Nhiều hàng giả, giả cả thương hiệu, đó là thực tế tại nhiều cơ sở kinh doanh tại đây. Tuỳ theo nhu cầu, các sản phẩm sẽ được đóng gói trong bao bì khác nhau, một phần dành cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ, phần còn lại mang nhãn mác công ty để tạo sự tin tưởng cho người tiêu dùng.
Theo tìm hiểu, nhờ kinh doanh theo cách này mà nhiều năm qua nhiều đình "ăn nên làm ra". Nhiều gia đình ngày càng khấm khá. Việc bán hàng trốn thuế, không hóa đơn, không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ được nhiều người mặc định là việc đương nhiên.
Việc bán hàng trốn thuế, không hóa đơn, không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ được nhiều người mặc định là việc đương nhiên
Kẽ hở quản lý kinh doanh hàng giả, hàng nhái
Theo tìm hiểu, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ tại các cửa hàng chỉ là một phần rất nhỏ. Nếu khách cần số lượng lớn thì đặt trước, cửa hàng sẽ có người chuẩn bị sẵn sàng để xếp lên xe. Hàng chủ yếu để ở các kho trong xã. Chính quyền địa phương cấp xã là cơ sở sát nhất với những hộ gia đình này nhưng lại cho biết, chưa thể giải quyết dứt điểm tình trạng này nhiều năm qua.
Theo chính quyền xã La Phù, tại đây có hơn 100 hộ dân sản xuất và kinh doanh thực phẩm. Lực lượng chức năng đã từng nhiều lần kiểm tra, thậm chí có những đối tượng đã bị khởi tố về tội sản xuất kinh doanh hàng giả là thực phẩm, hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có hóa đơn chứng từ. Tuy nhiên nhiều hộ dân vẫn vi phạm. Thậm chí, theo tìm hiểu của phóng viên, có những hộ kinh doanh ngay cạnh UBND xã.
Ông Nguyễn Duy Giang - Chủ tịch UBND xã La Phù, Hoài Đức, Hà Nội cho biết: "Thực tế, Uỷ ban xã chỉ phối hợp với cơ quan cấp trên để kiểm tra, Uỷ ban xã độc lập kiểm tra rất khó".
Đại tá Nguyễn Công Khôi - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05), Bộ Công an cho biết: "Có rất nhiều khó khăn liên quan đến phân cấp, những hộ kinh doanh nhỏ lẻ thường trước chúng ta giao cho UBND cấp xã, lực lượng chuyên trách cấp xã không có nghiệp vụ và được tập huấn về thu mẫu cũng như quy trình xử lý vụ việc về an toàn thực phẩm".
Chính quyền xã cũng thừa nhận, những vi phạm của các hộ gia đình nếu có, xã cũng không thể vào kiểm tra.
Ông Nguyễn Duy Giang - Chủ tịch UBND xã La Phù, Hoài Đức, Hà Nội chia sẻ: "Khi hàng hoá nhân dân, các hộ kinh doanh nhập về, Uỷ ban xã làm sao có thẩm quyền để ra kiểm tra trực tiếp xem hàng hoá thế nào. Chỉ khi có vụ việc phát sinh từ cơ quan kiểm tra cấp trên, Uỷ ban xã vào cuộc để phối hợp".
Chính quyền không thể quản lý, còn các cơ sở sản xuất và phân phối thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, hàng nhái nhiều năm qua vẫn hoạt động gần như công khai. Quy luật là sau mỗi đợt kiểm tra lại nhộn nhịp trở lại.
Giá cả phải chăng, hợp túi tiền tất cả mọi người, ai cũng thích, chỉ chất lượng thực sự không ai biết
Buôn hàng giả lãi gấp đôi
Những thùng nguyên liệu được mua theo cân. Không hạn sử dụng, không rõ nguyên liệu sản xuất, không có bất cứ giấy tờ gì đi kèm. Cần loại nguyên liệu gì cũng có thể đặt hàng. Đối tượng trang bị hệ thống máy móc, thiết bị chuyên nghiệp để đóng gói sản phẩm được nhiều và nhanh, kịp bán tới các cửa hàng.
Có những thùng đựng nguyên liệu, bên ngoài có những dòng chữ tiếng Trung Quốc nhưng không có hồ sơ nào về nhập khẩu hay về thông tin nơi sản xuất, người sản xuất. Cũng không rõ nguồn gốc xuất xứ như vậy là hàng loạt những thùng đựng nguyên liệu khác đóng góp ra những gói bò khô, thịt gà khô. Đối tượng khi mua về sẽ mua kèm theo cả những bao bì đựng sản phẩm.
Hạt hướng dương sạch, tự nhiên. Thịt bò khô giàu đạm. Thịt gà ngon hết ý. Những lời quảng cáo được in trên các bao bì. Quảng cáo là vậy, nhưng bên trong vỏ và ruột thực chất không liên quan đến nhau. Đối tượng mua những tem nhãn mác, bao bì này theo cân và về đóng gói. Thậm chí tất cả số điện thoại và địa chỉ trên nhưng vỏ sản phẩm khi xác minh đều không có, hoặc không sử dụng.
Đối tượng Lương Thị Hằng - Phường Tân Mỹ, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang cho biết: "Mình không biết gì. Lúc trước, mình không quan tâm đến việc đó. Cứ nhìn thấy bao bì bắt mắt là mua về và cho sản phẩm vào đó để bán. Tôi không quan tâm đến những thành phần ấy".
Kho hàng gần 1.000 m2 tại thành phố Bắc Giang, giữa khu dân cư. Nhiều sản phẩm không được che đậy. Phần lớn sản phẩm được chủ cơ sở khai nhận nhập hàng từ làng La Phù và một số đầu mối trôi nổi trên mạng xã hội không rõ cụ thể là ai. Sau đó sẽ được giao cho các đại lý tại tỉnh Bắc Giang. Đây đều là những mặt hàng mà các em nhỏ yêu thích nên bán rất chạy.
Thiếu tá Hà Văn Giáp - Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an tỉnh Bắc Giang nêu ý kiến: "Chất lượng hàng hoá không được kiểm nghiệm, kiểm chứng cụ thể dẫn đến tình trạng trong sản phẩm ảnh hưởng sức khoẻ thế nào, xét về lâu dài, yếu tố khả năng cao sẽ dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm, cũng như ảnh hưởng tiềm tàng đến sức khoẻ của người tiêu dùng".
Theo công an tỉnh Bắc Giang, nhiều sản phẩm nếu chỉ nhìn bên ngoài người tiêu dùng rất khó phát hiện những sản phẩm là giả, nhưng bằng các biện pháp nghiệp vụ, lực lượng công an sẽ điều tra, chứng minh được.
Không khó để truy cứu trách nhiệm hình sự trong những vụ án hàng giả là thực phẩm. Nhưng vì nhiều lý do, ở nhiều địa phương, tình trạng sản xuất buôn bán hàng giả vẫn diễn ra tràn lan và công khai. Nhiều người buôn mặt hàng này chia sẻ, kinh doanh mặt hàng này lãi gấp đôi và vẫn rẻ hơn hàng thật.
Giá cả phải chăng, hợp túi tiền tất cả mọi người, ai cũng thích, chỉ chất lượng thực sự không ai biết.
Ngăn hàng giả - bảo vệ sức khỏe người dân
Bộ Công an đang kiến nghị tăng mức phạt đối với một số vi phạm liên quan đến sản xuất, buôn bán hàng giả, vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm trong dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đang trình Quốc hội xem xét, thông qua nhằm tăng cường sức răn đe đối với loại tội phạm này.
Đại tá Nguyễn Minh Tuấn - Phó Chánh văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an cho biết: "Có nhiều hành vi, đó là hành vi sản xuất buôn bán hàng giả, sản xuất hàng hoá, buôn bán hàng hoá kém chất lượng, gian lận thương mại, gian lận về xuất xứ hàng hoá, gian lận về nhãn mác hàng hoá. Tất cả những hành vi đó đều được quy định trong hệ thống pháp luật, từ xử lý hành chính đến xử lý về mặt hình sự. Hiện nay, ngoài cơ quan điều tra, Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương rà soát nắm tình hình, kiểm tra, xử lý".
Đại tá Nguyễn Công Khôi - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05), Bộ Công an nhận định: "Một số làng nghề sản xuất thực phẩm, đặc biệt liên quan cho trẻ em, học sinh, với chức năng, nhiệm vụ, chúng tôi cũng tăng cường, hướng dẫn công an các địa phương tập trung nhận diện, điều tra cơ bản nắm chắc tình hình, để làm sao chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm, xử lý kịp thời, góp phần răn đe chấn chỉnh những việc sản xuất đối với những mặt hàng lương thực, thực phẩm".
Qua hai tuần thực hiện cao điểm đấu tranh tội phạm liên quan hàng giả, các lực lượng chức năng, đơn vị, địa phương đã kiểm tra, phát hiện, bắt giữ hơn 450 vụ vi phạm về buôn bán, gian lận thương mại, hàng giả, trốn thuế với tổng giá trị hàng hóa, tang vật lên tới hàng chục tỷ đồng. Những con số cho thấy lĩnh vực này đang diễn biến hết sức phức tạp và sự buông lỏng quản lý một thời gian dài đã để lại những hậu quả khó lường trong cả kinh doanh và cho sức khoẻ của người tiêu dùng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!