Đề nghị kiểm soát chặt việc mua bán hoá chất sau hàng loạt vụ đầu độc bằng xyanua

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, cho ý kiến thảo luận về Luật Hoá chất (sửa đổi), đại biểu Trần Thị Khánh Thu (đoàn Thái Bình) cho biết, Luật Hóa chất 2007, sửa đổi bổ sung năm 2018 và Nghị định 113/2017 của Chính phủ mặc dù đã có quy định việc mua bán chất xyanua phải có phiếu kiểm soát nhưng pháp luật lại không quy định về điều kiện cụ thể của cá nhân, tổ chức được mua, sử dụng chất này.

Theo đại biểu Thu, xyanua và hợp chất chứa xyanua được sử dụng trong thuốc trừ sâu, chất khử trùng, nhựa, mạ điện và khai thác mỏ vàng, bạc.

Đại biểu Trần Thị Khánh Thu

Tuy nhiên, trong Nghị định 113 không quy định xyanua là hóa chất cấm mà chỉ quy định điều kiện quản lý. Hiện nay, cũng chưa có quy định nào về việc người bán phải kiểm tra điều kiện của người mua trước khi bán. Điều này dẫn đến tình trạng mua bán chất xyanua diễn ra phổ biến, tràn lan trên thị trường. Trên thực tế, thời gian vừa qua có khá nhiều vụ án thương tâm liên quan đến đầu độc bằng hóa chất.

Đại biểu đoàn Thái Bình cho biết, quản lý xyanua và các sản phẩm chứa xyanua là một trong những lĩnh vực được nhiều quốc gia chú trọng với các quy định hết sức nghiêm ngặt. Danh mục xyanua được phân cấp quản lý phù hợp theo mức độ nguy hiểm, mục đích sử dụng từng loại bởi Xyanua có nhiều dạng khác nhau (khí, rắn, lỏng) lại được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực.

Thậm chí, trong y tế hợp chất xyanua natri nitroprusside còn được sử dụng giúp làm giảm huyết áp khẩn cấp và sử dụng như một chất giãn mạch trong các nghiên cứu về mạch máu. Hợp chất này còn có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh lao và bệnh phong.

Từ đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định: Doanh nghiệp muốn sản xuất/nhập khẩu xyanua phải đăng ký cụ thể mục đích sử dụng, số lượng và cam kết biện pháp quản lý rủi ro.

Có tình trạng người dân sử dụng hoá chất theo quảng cáo

Cũng tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (đoàn Lào Cai) cho rằng, để bảo vệ người tiêu dùng một cách thực chất, dự thảo Luật cần quy định rõ các hành vi bị cấm, chế tài xử phạt cụ thể với hành vi quảng cáo sai sự thật, gây hiểu nhầm về bản chất, công dụng của hoá chất.

Ngoài ra, cần kiểm soát các hình thức quảng cáo trực tuyến, quảng cáo thông qua người nổi tiếng, qua mạng xã hội vốn đang phát triển mạnh nhưng thiếu chế tài rõ ràng. "Thực tế cho thấy, không ít người dân sử dụng hoá chất theo quảng cáo mà không hiểu rõ bản chất, tác động đến an toàn sức khoẻ con người", đại biểu nói.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh)

Đồng quan điểm, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) cho biết, tình trạng lợi dụng mạng xã hội, thương mại điện tử, sàn giao dịch trực tuyến để giao bán, quảng cáo hoá chất nguy hiểm nhất là tiền chất ma tuý, hoá chất dễ cháy/nổ diễn ra rất phổ biến.

"Những hành vi này ẩn danh, khó truy xuất, có nguy cơ xâm hại an ninh hoá chất, an toàn cộng đồng nhưng lại chưa được quy định rõ ràng trong dự thảo luật", ông nói và đề xuất bổ sung "Lợi dụng nền tảng số, mạng xã hội, website, sàn giao dịch thương mại điện tử để quảng cáo, giao bán, kinh doanh hoá chất nguy hiểm trái pháp luật" là hành vi bị nghiêm cấm.

Nêu thực trạng rất nhiều hoá chất độc hại được sử dụng tác động trực tiếp lên giống cây trồng, trái cây, rau củ, không theo quy trình bảo vệ thực vật làm ảnh hưởng đến môi trường, sức khoẻ người tiêu dùng, đại biểu Đoàn Thị Lê An (đoàn Cao Bằng) đề nghị bổ sung, hoàn chỉnh quy định "sử dụng hoá chất không rõ nguồn gốc, hoá chất thuộc danh mục hoá chất không được sử dụng để sản xuất, kinh doanh và bảo quản thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm, thức ăn chăn nuôi, giống cây trồng, thức ăn thuỷ sản, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, sản phẩm hoá chất tiêu dùng".

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!