Nghị quyết 201/2025/QH15 không yêu cầu lập nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, miễn giấy phép xây dựng ời gian thực hiện dự án NOXH được rút ngắn ít nhất 350 ngày.
Nghị quyết 201/2025/QH15 của Quốc hội, với trọng tâm cắt giảm ít nhất 350 ngày trong thủ tục hành chính phát triển nhà ở xã hội (NOXH), là một bước đột phá nhằm hiện thực hóa mục tiêu 1 triệu căn hộ vào năm 2030. Tuy nhiên, để những cơ chế đặc thù này không chỉ dừng ở văn bản mà đi vào thực tiễn, cần sự đồng bộ, quyết liệt từ các bộ, ngành, địa phương và cả sự tham gia của doanh nghiệp.
Đã tháo những nút thắt
Nghị quyết 201/2025/QH15, được Quốc hội thông qua ngày 29/5/2025, đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách phát triển NOXH tại Việt Nam. Với các cơ chế đặc thù như bỏ đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư, không yêu cầu lập nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, miễn giấy phép xây dựng, và lồng ghép các thủ tục hành chính, thời gian thực hiện dự án NOXH được rút ngắn ít nhất 350 ngày. Đây không chỉ là con số ấn tượng mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đảm bảo quyền tiếp cận nhà ở cho người thu nhập thấp, từ công nhân khu công nghiệp đến giáo viên vùng sâu, bộ đội biên phòng, và những người yếu thế.
Hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục cần được quy hoạch ngay từ đầu, như mô hình NOXH của Singapore.
Theo ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Lê Thành (DN chuyên phát triển NOXH), nhận định, chính sách này đã kịp thời tháo gỡ hàng loạt nút thắt về thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và mang lại cơ hội sở hữu nhà cho hàng triệu người dân. Trước đây, thủ tục đầu tư xây dựng NOXH phức tạp đến mức khiến nhiều dự án "đứng hình".
Chủ đầu tư phải trình báo cáo nghiên cứu khả thi, bao gồm thiết kế cơ sở và thiết kế kỹ thuật thi công, rồi chờ đợi Sở Xây dựng hoặc Bộ Xây dựng thẩm định, quá trình có thể kéo dài vài tháng. Nghị quyết 201/2025 đã tạo bước ngoặt khi giao quyền tự thẩm định cho chủ đầu tư, quay về tinh thần tiến bộ của Luật Xây dựng 2003 và Nghị định 12 trước đây. Nhà nước không còn "ôm đồm" khâu thiết kế mà để doanh nghiệp tự thuê các đơn vị có năng lực thực hiện và thẩm tra, đảm bảo an toàn công trình nhưng tiết kiệm đáng kể thời gian.
Động thái này không chỉ rút ngắn thời gian mà còn giảm áp lực cho các cơ quan quản lý, đồng thời nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp. ông Tạ Phương Đại, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Xây dựng Tacons cho rằng, chính sách nên áp dụng không chỉ cho NOXH mà cả nhà ở thương mại và các công trình khác trong tương lai. Thực tế, trong 5 tháng đầu năm 2025, cả nước đã hoàn thành 22.649 căn hộ NOXH, khởi công 21 dự án mới với 20.428 căn, và quy hoạch 9.737 ha đất cho 1.309 vị trí NOXH. Những con số này minh chứng cho hiệu quả ban đầu của các chính sách cải cách. Tuy nhiên, để đảm bảo các dự án không chỉ nhanh mà còn chất lượng, cần giám sát chặt chẽ việc tự thẩm định của chủ đầu tư, tránh rủi ro về an toàn công trình.
Tuy nhiên, như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh, NOXH không thể nằm ở những khu vực "khỉ ho cò gáy" hay đất "đầu thừa đuôi thẹo". Các dự án phải được gắn với hạ tầng đồng bộ, từ giao thông, điện, nước đến y tế, giáo dục. Nghị quyết 201/2025/QH15 đã tạo ra khung pháp lý thuận lợi, nhưng vấn đề đặt ra là làm thế nào để những chính sách này được triển khai đồng bộ, nhanh chóng và hiệu quả trên thực tế. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, nguy cơ "chậm chân" trong triển khai vẫn hiện hữu.
Làm thế nào để sớm được thực thi?
Để hiện thực hóa mục tiêu cắt giảm 350 ngày thủ tục hành chính và thúc đẩy phát triển NOXH, nhiều chuyên gia cho rằng, các cơ quan quản lý Nhà nước cần tập trung vào ba trụ cột: Hoàn thiện cơ chế, huy động nguồn lực, và tăng cường giám sát. Dưới đây là những giải pháp cụ thể:
Nghị quyết 201/2025/QH15 đã mở ra khung pháp lý thuận lợi, nhưng cần các văn bản hướng dẫn chi tiết từ các bộ, ngành để đảm bảo tính thống nhất. Bộ Xây dựng cần phối hợp với các địa phương để xây dựng quy trình "một cửa" số hóa, cho phép nộp và xử lý hồ sơ trực tuyến, tương tự mô hình của Singapore. Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (Horea), việc miễn các thủ tục như đấu thầu hay thẩm định thiết kế cơ sở cần được áp dụng đồng bộ, tránh tình trạng "trên nóng, dưới lạnh". Đồng thời, tổ chức các chương trình tập huấn cho cán bộ địa phương để nâng cao năng lực áp dụng chính sách mới, đặc biệt ở những nơi còn hiểu sai về đối tượng thụ hưởng NOXH.
Nghị quyết 201/2025/QH15 là một "cú hích" mạnh mẽ để đưa NOXH đến gần hơn với người thu nhập thấp.
Nhà nước cũng cần huy động nguồn lực đa dạng và bền vững. Quỹ Nhà ở Quốc gia là một bước tiến, nhưng cần học hỏi kinh nghiệm từ Trung Quốc, nơi 70% nguồn vốn NOXH đến từ trái phiếu và các hình thức khác. Việt Nam có thể cân nhắc phát hành trái phiếu NOXH hoặc kêu gọi hợp tác công-tư (PPP) với các ưu đãi cụ thể như miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu, hoàn trả tiền sử dụng đất, hoặc cung cấp vay ưu đãi. Doanh nghiệp tư nhân, vốn là động lực quan trọng, cần được khuyến khích tham gia thông qua các chính sách minh bạch và hấp dẫn.
Các địa phương phải ưu tiên phân bổ quỹ đất sạch, gần trung tâm đô thị hoặc khu công nghiệp, thay vì sử dụng đất ở vị trí khó tiếp cận. Hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục cần được quy hoạch ngay từ đầu, như mô hình của Singapore với các khu HDB. Housing and Development Board (HDB) là cơ quan chuyên trách của chính phủ Singapore chịu trách nhiệm về phát triển và quản lý các khu nhà ở xã hội (NOXH). Ví dụ, TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, nơi nhu cầu NOXH rất lớn, cần tận dụng đất công hoặc đất dôi dư từ sáp nhập hành chính để đẩy nhanh tiến độ dự án. Thủ tướng đã nhấn mạnh tinh thần "6 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ kết quả). Để đảm bảo điều này, cần thành lập một Ban chỉ đạo Quốc gia về NOXH, có quyền xử lý các vướng mắc và giám sát tiến độ. Việc công khai báo cáo định kỳ về tiến độ các dự án trên nền tảng số sẽ giúp người dân và doanh nghiệp giám sát, tránh tình trạng trục lợi chính sách.
Nghị quyết 201/2025/QH15 là một "cú hích" mạnh mẽ để đưa NOXH đến gần hơn với người thu nhập thấp. Tuy nhiên, từ văn bản đến thực tiễn là một hành trình đòi hỏi sự quyết liệt, đồng bộ và sáng tạo. Bằng cách học hỏi kinh nghiệm từ Singapore và Trung Quốc, kết hợp với các giải pháp cụ thể về thể chế, nguồn vốn, quỹ đất và giám sát, Việt Nam hoàn toàn có thể hiện thực hóa chỉ đạo của Thủ tướng, rút ngắn 350 ngày thủ tục và đạt mục tiêu 1 triệu căn hộ NOXH vào năm 2030. Đây không chỉ là câu chuyện về nhà ở, mà còn là cam kết của Nhà nước trong việc mang lại mái ấm, an sinh và công bằng cho mọi người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!