Người dân hài lòng khi đến giao dịch tại UBND phường, xã tại Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Quân.
Một hành trình đổi thay
Một tháng kể từ ngày Hà Nội chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp (1/7/2025), bộ máy hành chính tại 126 xã, phường mới đã bắt đầu vào guồng, không gián đoạn, không gây xáo trộn – một kết quả không dễ đạt được trong bất kỳ cuộc cải cách nào.
Tại phường Định Công, trung tâm phục vụ hành chính công sáng nào cũng đông người. "Nhưng không còn cảnh chen lấn, chờ đợi như trước," ông Trần Văn Thức (ngõ 282 đường Kim Giang) nói. "Tôi làm giấy khai tử cho người nhà, buổi sáng đi, trưa đã có giấy. Cán bộ rất niềm nở, nhiệt tình. Việc mà trước đây mất 3-4 ngày giờ xử lý chỉ trong buổi sáng."
Nhiều thủ tục giao dịch hành chính đã được rút gọn.
Chia sẻ từ các địa phương cho thấy một từ khóa nổi bật: "hài lòng". Cụ ông Chu Quang Huyên (79 tuổi) tại phường Đông Ngạc bộc bạch: "Chỉ cần đi làm thủ tục hành chính được nhanh gọn, niềm nở là chúng tôi thấy hạnh phúc rồi."
Tại xã đảo Minh Châu, cán bộ Nguyễn Đình Nam phải di chuyển hơn 30km mỗi ngày từ nội thành ra đảo để xử lý hồ sơ cho người dân. "Trước kia dân phải đi phà lên huyện để làm giấy tờ. Giờ thì chính quyền mang dịch vụ về tận xã. Mệt nhưng vui. Tất cả đang thay đổi để thích nghi với cách thức làm việc mới." anh Nam cho biết.
Hà Nội hướng đến một chính quyền phục vụ.
Báo cáo từ Sở Nội vụ Hà Nội cho thấy, trong 15 ngày đầu vận hành, các xã/phường xử lý gần 67.000 hồ sơ – một con số không nhỏ khi hệ thống mới đi vào hoạt động. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn ở nhiều nơi lên đến trên 98%. Đáng chú ý, hơn 14% hồ sơ được người dân nộp trực tuyến – một bước tiến đáng ghi nhận trong tiếp cận công nghệ số tại cấp xã.
Giải quyết những vướng mắc nảy sinh từ thực tiễn
Tín hiệu tích cực là có thật, nhưng sẽ là thiếu công tâm nếu bỏ qua những lỗ hổng đã dần lộ diện.
Chia sẻ với PV VTV Times, lãnh đạo một số phường xã tại Hà Nội thẳng thắn, sau một tháng vận hành, các địa phương xuất hiện một số tồn tại cần giải quyết. Thứ nhất là về nguồn lực cán bộ. Một số xã, phường vẫn thiếu các vị trí chủ chốt: phó bí thư, phó chủ tịch, cán bộ công nghệ thông tin, cán bộ chuyên trách HĐND. Nhiều nơi, một cán bộ kiêm nhiệm 2–3 chức danh, trong khi thủ tục hành chính được phân cấp tăng vọt. Đào tạo cấp tốc chỉ có thể lấp khoảng trống tạm thời, không thể thay thế một chiến lược xây dựng đội ngũ lâu dài.
Lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo.
Thứ hai, nền tảng hạ tầng kỹ thuật chưa đồng đều. Tại một số phường, phần mềm hộ tịch thường xuyên lỗi, không liên thông dữ liệu cư trú – bảo hiểm – hộ tịch. Hồ sơ chứng thực không hiện đủ dữ liệu, văn bản điện tử không ký số được, gây ách tắc trong quy trình điện tử. Nếu coi công nghệ là "đường cao tốc" của cải cách, thì nhiều đoạn đường tại Hà Nội vẫn đang dở dang.
Thứ ba, người dân – nhất là nhóm cao tuổi – chưa quen với thủ tục số hóa. Dù có sự hỗ trợ từ cán bộ, đoàn viên thanh niên, nhưng mỗi ngày các xã vẫn phải dành thời gian đáng kể để "hướng dẫn từng bước". Điều này dễ dẫn đến quá tải vào những ngày cao điểm như mùa nhập học, sang tên đất đai, chứng thực công chứng.
Một vấn đề nữa là cán bộ được giao tiếp nhận thủ tục nhưng quy trình điện tử chưa được chuẩn hóa, biểu mẫu chưa đầy đủ, phần mềm chưa cập nhật. Một số địa phương đành phải xử lý thủ công, tạo nguy cơ phát sinh lỗi hoặc chậm trễ.
Tuy nhiên, mô hình chính quyền địa phương hai cấp vẫn còn những tồn tại cần giải quyết.
Ngoài ra, việc sáp nhập xã/phường khiến nhiều nơi chưa hoàn tất sắp xếp tổ dân phố, gây chồng chéo trong quản lý địa bàn. Cơ chế tài chính cho cấp xã – nơi "gánh" toàn bộ dịch vụ công cơ bản – vẫn chưa được phân bổ tương xứng với khối lượng công việc mới.
Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ ngày 28/7, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thừa nhận: "Đây là mô hình chưa từng có tiền lệ. Các địa phương thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ mới về tổ chức bộ máy, nhân lực, chuyển đổi số… nên vướng mắc là điều không thể tránh khỏi."
Cũng tại Hội nghị đánh giá kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, ngành và sơ kết một tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh tinh thần "phân công 6 rõ". Đó là: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền và yêu cầu: "Không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm. Cần nỗ lực hơn nữa, hành động quyết liệt hơn nữa."
Để thực sự đồng bộ, thông suốt.
Một tháng là khoảng thời gian quá ngắn để đánh giá toàn diện một cuộc cải cách lớn như chính quyền địa phương hai cấp. Nhưng những gì diễn ra tại Hà Nội cho thấy, khi thể chế được "thiết kế chuẩn", công nghệ được "bơm đủ nhiên liệu", cán bộ được "giao đúng vai" và người dân được "đặt làm trung tâm" thì bộ máy sẽ vận hành đúng hướng. Nhưng sự suôn sẻ của những ngày đầu không đảm bảo thành công lâu dài.
Theo tình thần "gần dân, sát dân, vì dân phục vụ".
Cải cách thể chế không chỉ là sáp nhập, không chỉ là số hóa, càng không thể chỉ dừng ở việc phân quyền trên giấy. Cải cách là một cam kết – từ chính quyền đến cán bộ – rằng mọi thay đổi thể chế đều phải đo lường được bằng niềm tin, sự thuận tiện và cảm nhận hài lòng từ người dân.
Và có lẽ, câu chuyện cụ ông Chu Quang Huyên ở phường Đông Ngạc đã nói thay tất cả: "Không cần gì nhiều. Chỉ cần đi làm thủ tục được nhanh gọn, niềm nở là người dân chúng tôi đã thấy hạnh phúc rồi".
Bình luận (0)