Một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng hàng hóa, đó là tăng hàm lượng đầu tư cho khoa học công nghệ. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu đến năm 2030 phải bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách hàng năm cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển.
Thực tế hiện nay, đơn cử riêng với ngành nông nghiệp, nếu lượng hóa, có thể nói khoa học công nghệ đang đóng góp khoảng 30% vào giá trị gia tăng của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, chỉ riêng giống cây trồng thế hệ mới, hiện mỗi năm Việt Nam phải tiêu tốn hàng chục triệu USD để nhập khẩu. Ngoài nguyên nhân ưu tiên tập trung nghiên cứu cho các cây trồng chủ lực như lúa ngô để đảm bảo an ninh lương thực, cơ chế đang là nút thắt lớn nếu nhìn từ các viện nghiên cứu.
Dành cả đời cho nghiên cứu lúa, PGS.TS Nguyễn Thị Trâm từng ký hợp đồng chuyển nhượng bản quyền giống lúa lai TH3-3 với giá trị 10 tỷ đồng cho một doanh nghiệp vào năm 2008. Tuy nhiên, sau đó, bà nhận thấy cơ chế Nhà nước bó buộc khiến cho thị trường của các sản phẩm nghiên cứu gần như đóng băng.
PGS.TS Nguyễn Thị Trâm - Nhà khoa học về lúa giống cho biết: "Sản phẩm một giống mới phải có đơn vị định giá, định giá xong phải đưa đấu giá, rất khó có ai dám bỏ thầu để đấu giá hạt giống".
Còn với lĩnh vực rau hoa, mặc dù là một thế mạnh của Việt Nam nhưng những nhà khoa học của Viện nghiên cứu rau quả vẫn còn khá loay hoay. Trong khi sản xuất đang phụ thuộc nhập khẩu, nghiên cứu lại đang có độ trễ.
TS Đặng Văn Đông - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả chia sẻ: "Ra được ba giống là phải là ba giống và giống mới phải ra tốt hơn giống cũ. Không làm được hoặc bị kỷ luật, hoặc bị thu hồi lại tiền, rất lo lắng. Vì vậy, các nhà khoa học khi đề xuất không dám đề xuất một ý tưởng táo bạo".
Trong bối cảnh này, một số viện nghiên cứu đã chủ động thực hiện cơ chế nghiên cứu theo đặt hàng của doanh nghiệp. Mặc dù mô hình này còn thiếu tính pháp lý nhưng bước đầu đã tạo ra sự thay đổi.
TS. Nguyễn Văn Mười - Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam nêu ý kiến: "Chúng tôi sẽ tạo ra các sản phẩm, mời các doanh nghiệp đến và tham gia đánh giá các sản phẩm đó. Từ các doanh nghiệp, họ sẽ định hướng cho thị trường để chúng tôi có thể nghiên cứu".
Mới đây, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia hiện được xem là cú hích, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để nhà khoa học và doanh nghiệp rút ngắn khoảng cách, đẩy nhanh quá trình chuyển giao công nghệ.
Bình luận (0)