Từ niềm vui ‘săn giải’ ở đấu trường tài chính đến ước mơ đưa trí tuệ Việt vươn tầm quốc tế

Từ màn hình nhỏ đến đại sảnh các đại học quốc tế danh giá

Trong một căn phòng nhỏ tại Hà Nội, nơi ánh sáng từ màn hình máy tính hắt lên gương mặt tập trung của một cậu học sinh lớp 12, hành trình chinh phục thế giới tài chính mô phỏng đã bắt đầu. Cái tên Đỗ Thái Toàn giờ đây không còn xa lạ với cuộc thi tài chính quốc tế trong lĩnh vực mô phỏng đầu tư và giao dịch, khi em giành tới 15 giải thưởng danh giá trong hai năm 2024–2025, đưa trí tuệ Việt chạm tới đỉnh cao của các cuộc thi tầm quốc tế, bằng chiến lược, kiến thức và một bản lĩnh đáng khâm phục.

Toàn bắt đầu với cuộc thi mô phỏng tài chính của Đại học Toronto, nơi em áp dụng chiến lược chênh lệch độ biến động - đo lường sự sai lệch giữa biến động thực tế và biến động ẩn trong định giá tài sản. Toàn kết hợp kỹ thuật phòng ngừa rủi ro trung tính với biến động giá bằng cách cân bằng giữa cổ phiếu cơ sở và công cụ phái sinh (quyền chọn), học hỏi từ Sheldon Natenberg để cân bằng cổ phiếu cơ sở và công cụ phái sinh. "Lúc đó em chỉ nghĩ: nếu mình xử lý được những rủi ro ẩn, thì ngay cả trong thị trường hỗn loạn, vẫn có điểm tựa", nam sinh 2007 kể lại.

Nam sinh Đỗ Thái Toàn

Từ chiến thắng đó, em lọt top 6 cuộc thi tại Học viện Stevens và rồi giành chức vô địch Target Alpha 2024. Năm 2025, Toàn bảo vệ thành công danh hiệu này giữa bối cảnh thị trường toàn cầu bất ổn. "Mỗi cú đảo chiều đều là một bài kiểm tra độ tỉnh táo và kỷ luật quản trị rủi ro", Toàn nói. Trong hành trình ấy, Toàn không chỉ là người chơi giỏi mà còn là người quan sát tỉnh táo, biết rút ra bài học sau từng thất bại, điều chỉnh mô hình giao dịch và thích nghi với sự thay đổi khôn lường của thị trường.

Những chiến lược của sự kiên trì

Ở PennCFL 2024, em chọn cổ phiếu tiêu dùng có dòng tiền mạnh, áp dụng mô hình thu hẹp biến động và nguyên tắc cắt lỗ nhanh của Mark Minervini. Đó là thời điểm Toàn nhận ra rằng, đôi khi thành công đến từ sự đơn giản hóa mô hình, chứ không phải sự phức tạp hóa. Tại các cuộc thi như Naveen Jindal, Đại học Tulsa hay bang Florida và bang Utah, Toàn tập trung vào kỹ thuật kiểm soát dòng lệnh và phân tích tâm lý thị trường. Ở mỗi sân chơi, Toàn không chỉ học để thắng, mà để hiểu rõ hơn cơ chế vận hành của tài chính hiện đại.

Một trong những giải thưởng Toàn giành được.

Toàn đặc biệt chú trọng quản trị rủi ro và tính kỷ luật trong từng giao dịch. Em thiết lập mức lỗ tối đa mỗi ngày không vượt 1,5% danh mục, duy trì biến động lợi nhuận dưới 12%, và chỉ nâng khối lượng khi thị trường thật sự ổn định. Đây là những nguyên tắc mà Toàn học được từ các bậc thầy như Paul Tudor Jones, và là nền tảng giúp em đạt hiệu suất mô phỏng ấn tượng: lợi nhuận trung bình 35%/năm, tỷ lệ rủi ro – lợi nhuận trên 2.

Không ít lần Toàn mắc lỗi, đặc biệt là trong các cuộc thi đầu tiên khi mô hình dự báo quá lạm dụng dữ liệu quá khứ. Nhưng chính những thất bại sớm đó lại giúp em tỉnh táo và tái cấu trúc toàn bộ tư duy đầu tư – từ mô hình hóa đến phản ứng cảm xúc.

Học bổng 1 triệu USD và giấc mơ lan tỏa

Với bảng thành tích ấy, Toàn nhận học bổng từ 4 đại học lớn tại Mỹ, tổng giá trị lên tới 25 tỷ đồng (1 triệu USD). Nhưng cậu học sinh trường THPT Olympia không chỉ muốn du học. Em đang ấp ủ nhiều dự án cho cộng đồng: từ phòng thí nghiệm giao dịch mô phỏng cho học sinh, đến trợ lý tài chính ảo giúp các bạn trẻ hiểu về thị trường. "Tài chính không phải là để làm giàu cho một cá nhân. Em tin nó có thể dạy mỗi người biết tính toán, kiểm soát cảm xúc, và lên kế hoạch cho tương lai", Toàn bày tỏ.

Những nỗ lực của nam sinh đam mê chứng khoán đã được ghi nhận trong các cuộc thi quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở lý thuyết, Toàn còn được đề nghị hợp tác phát triển hệ thống giao dịch thuật toán với các chuyên gia từ SPX Capital và LCM – những tổ chức đầu tư uy tín của Mỹ. Đây là cơ hội để em bước những bước đầu tiên vào thế giới đầu tư thực tế, đồng thời mở ra khả năng chia sẻ bản quyền trí tuệ và phát triển những sản phẩm tài chính mang dấu ấn cá nhân.

Toàn cũng nuôi giấc mơ lan tỏa kiến thức tới cộng đồng như: tổ chức cuộc thi hackathon tài chính cho học sinh phổ thông; xây dựng nền tảng giáo dục tài chính tương tác; tổ chức vòng kết nối cố vấn giữa học sinh Việt và chuyên gia quốc tế qua hội thảo trực tuyến; tạo phòng thí nghiệm giao dịch Olympia: mô phỏng thị trường theo thời gian thực dành cho học sinh; hay tạo trợ lý tài chính ảo - chatbot giải thích các khái niệm tài chính như tỷ số P/E, lợi nhuận mỗi cổ phần, độ biến động ngẫu nhiên...

Được biết, tháng 8 tới, Đỗ Thái Toàn sẽ sang Mỹ học ngành khoa học thống kê. Nhưng hành trình của em Đỗ Thái Toàn – một học sinh Việt Nam, từ con số 0 bước vào thế giới tài chính mô phỏng và ghi dấu bằng ý chí và nghị lực - mới chỉ bắt đầu. Và biết đâu, một ngày không xa, những mô hình giao dịch do chính em phát triển sẽ được ứng dụng thực tế. Đó không chỉ là giấc mơ của riêng Toàn, mà là khát vọng vươn lên của cả một thế hệ trẻ Việt – những người tin rằng, với một chiếc laptop và một tư duy đúng đắn, chúng ta có thể chạm tới mọi đỉnh cao.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!