Thay vì tổ chức kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025–2026, các tỉnh này áp dụng phương thức xét tuyển dựa trên kết quả rèn luyện và học tập của học sinh trong 4 năm học cấp THCS, kết hợp với tiêu chí riêng theo quy định của từng Sở GD&ĐT địa phương.
Đại diện Sở GD&ĐT tỉnh Lâm Đồng cho biết: "Hình thức xét tuyển giúp giảm áp lực thi cử cho học sinh, phù hợp với điều kiện thực tế khi cơ sở vật chất, đội ngũ và số lượng học sinh đều đủ đáp ứng cho tuyển sinh lớp 10 mà không cần thi tuyển".
Tại Gia Lai và Cà Mau – những tỉnh có địa bàn rộng, phân tán – việc tổ chức kỳ thi tuyển sinh quy mô lớn tốn kém nhiều nguồn lực. Trong khi đó, tỷ lệ học sinh có nhu cầu học THPT công lập chưa vượt quá khả năng tiếp nhận của các trường trên địa bàn.
Riêng tỉnh Vĩnh Long cho biết, xét tuyển cũng là bước thử nghiệm mô hình đổi mới tuyển sinh phổ thông theo hướng giảm thi cử, tăng đánh giá năng lực học sinh dựa trên quá trình.
Học sinh nhẹ gánh, chất lượng có bị ảnh hưởng?
Nhiều học sinh và phụ huynh thở phào khi không phải bước vào kỳ thi "vượt vũ môn" căng thẳng. "Em chỉ cần học đều, giữ hạnh kiểm tốt là có thể vào trường mong muốn", em Nguyễn Thị Lan, học sinh lớp 9 tại Cà Mau, chia sẻ.
Có 4 địa phương không tổ chức thi tuyển vào lớp 10 công lập. Ảnh minh hoạ
Tuy vậy, việc không tổ chức thi tuyển cũng làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch và công bằng. Hiệu trưởng một trường THCS tại Gia Lai, nhận định: "Thi tuyển là một hình thức sàng lọc rõ ràng. Nếu xét tuyển không có tiêu chí cụ thể, dễ xảy ra tình trạng so bì giữa học sinh các trường".
Một số phụ huynh ở Lâm Đồng băn khoăn việc học sinh giỏi thật sự có thể bị "mờ" trong quá trình xét tuyển nếu các trường không có cơ chế đánh giá công bằng giữa các hồ sơ học bạ tương đương.
Bước thử nghiệm chính sách giáo dục địa phương
PGS.TS Nguyễn Xuân Thành – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD&ĐT cho biết: "Không tổ chức thi không có nghĩa là giảm chất lượng đầu vào, mà là thay đổi cách tiếp cận – từ đánh giá điểm số sang đánh giá quá trình. Tuy nhiên, để bảo đảm công bằng, các tỉnh cần công khai rõ tiêu chí xét tuyển, kết hợp nhiều yếu tố như kết quả học tập, hạnh kiểm, hoạt động trải nghiệm, không chỉ nhìn điểm trung bình".
PGS.TS Nguyễn Xuân Thành – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD&ĐT.
Ông cũng lưu ý các địa phương cần theo dõi sát tác động sau tuyển sinh để điều chỉnh chính sách phù hợp với từng năm học tiếp theo.
Sự khác biệt trong phương thức tuyển sinh giữa các tỉnh phản ánh xu thế phân cấp và cá thể hóa giáo dục phổ thông. Trong khi Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng vẫn duy trì thi tuyển với tỷ lệ cạnh tranh cao, nhiều địa phương chọn giải pháp linh hoạt dựa vào điều kiện thực tế.
Với việc không tổ chức thi vào lớp 10, 4 tỉnh Cà Mau, Gia Lai, Lâm Đồng và Vĩnh Long đang mở ra hướng tiếp cận mới – giảm áp lực cho học sinh, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về công tác xét tuyển, kiểm soát chất lượng và trách nhiệm giải trình của các trường phổ thông.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!