Sáng Đà Lạt tháng năm, nắng nhẹ rơi lên mái kính của một không gian xanh ngập tràn cây trái ở số 85 Xô Viết Nghệ Tĩnh. Không quá ồn ào, không chen chúc, nơi đây đón khoảng vài trăm lượt người đến phiên chợ mỗi dịp chủ nhật cách tuần. Họ đến không chỉ để mua vài bó rau, vài hũ bánh, mà để chạm vào một nhịp sống khác.
Phiên chợ bắt đầu từ 8 giờ sáng, đến khoảng 11 giờ là hết hàng.
Mỗi phiên chợ nông sản hữu cơ Đà Lạt có từ 24 đến 30 gian hàng, tuyển chọn kỹ càng qua nhiều vòng đánh giá. Người bán phải chứng minh được nguồn gốc, cách canh tác tự nhiên không dùng chất độc hại, hạn chế bao bì nhựa và thể hiện sự cam kết với tiêu chuẩn hữu cơ. Chính sự cẩn trọng này đã tạo nên một cộng đồng mua - bán tử tế, nơi mà hơn một nửa người đến là khách quen.
Thử tinh dầu trực tiếp lên tay.
Hơn 9h sáng, gian hàng rau của chị Nguyễn Thị Bạch Tuyết đã vơi gần hết. Chị kể: "Nhà mình có hai vườn rau ở Đà Lạt, tận dụng phân xanh từ rác nhà bếp, trộn cùng đạm cá; dùng tỏi, ớt, nước thơm lên men để phòng trừ sâu bệnh. Cách làm ấy cần thời gian, kiên nhẫn, và đương nhiên sản lượng cũng không nhiều, nên chủ yếu mình bán ở phiên chợ, hàng ngày có rau gì nếu khách hỏi thì mình cung cấp".
Thời điểm dịch COVID-19, bố mẹ chồng chị Tuyết chỉ ở nhà tập trung trồng rau, thành ra sau dịch, rau rộ lên ăn không hết, từ đó mới nghĩ đến việc chia sẻ cho mọi người. Những người đến mua rau của chị Tuyết dường như không chỉ tìm thực phẩm, mà tìm một mối liên kết lành giữa người và đất.
Bố mẹ chị Tuyết đã lớn tuổi nên thích lối sống gần thiên nhiên, trồng rau ăn hàng ngày, dư thì bán cho mọi người.
Cách đó vài mét là gian hàng sữa chua của Nguyễn Nhật Phúc - chàng trai 9x từng là sinh viên ngành quản trị kinh doanh của Đại học Ngoại thương. Sáu năm trước, biến cố ập đến khiến Phúc mất hoàn toàn thị lực. Sau vài năm điều trị, đến 2023, Phúc quyết định quay về Đà Lạt, nơi quê nhà, để mở tiệm sữa chua, vừa là món ăn quen thuộc với tuổi thơ của cậu, mà cũng vừa giúp Phúc thỏa mãn được đam mê vào bếp.
Dù mắt không còn nhìn thấy, nhưng chàng trai trẻ vẫn nỗ lực làm mọi thứ bằng tay, sử dụng một chiếc cân kết nối giọng nói để đo nguyên liệu. Mỗi hũ sữa chua phô mai đều được đựng trong hũ thủy tinh hoặc giấy tái chế, nguyên liệu chọn lọc, hướng đến sức khỏe người dùng.
Phúc bộc bạch: "Thị trường Đà Lạt có nhiều sữa chua lắm, nhưng mình chọn phân khúc cao, không phải để cạnh tranh mà để sống đúng với giá trị mình tin. Thật ra có rất nhiều người muốn dùng sản phẩm tốt, nhưng họ không biết mua ở đâu, nên mình muốn giữ giá trị sản phẩm của mình, dù có thể bán được ít hơn một chút."
Mỗi phiên chợ, mẹ của Phúc lại hỗ trợ con trai bán sữa chua tươi và socola.
Khách hàng đến phiên chợ có thể thưởng thức nhiều món ngon và lành.
Phiên chợ cũng có bánh thủ công, trà sữa, thảo dược, hũ dầu gội thiên nhiên, xà phòng ủ lạnh... Người làm thường tự gói, tự dán tem, tự đứng bán. Không ai chen chúc, chẳng ai trả giá. Không khí ở đây cứ nhẹ nhàng như chính thành phố này. Có người ghé để mua vài món rồi đi, nhưng cũng có người như chị Thanh Tân, người phụ nữ đã sống ở Đà Lạt 8 năm cùng chồng người Úc, mỗi tháng đến một lần như một thói quen.
"Vợ chồng mình sống ở đây nên cũng muốn ủng hộ những người nông dân ở đây. Giá nhỉnh hơn chút nhưng ngon hơn, sạch hơn thì cũng xứng đáng" - Chị Thanh Tân chia sẻ.
Ở không gian của phiên chợ, người lớn có thể vừa nhâm nhi đồ uống, vừa nghe chia sẻ về nông nghiệp sinh thái, còn những đứa trẻ rong chơi trong khu trồng rau thủy canh đầy trái cà chua đang chín đỏ.
"Cao điểm có những phiên chợ đón hơn 500 khách chỉ trong một buổi sáng. 50% trong số đó là khách quen, chắc do phiên chợ được mọi người yêu thương" - Chị Thanh Thảo, quản lý của phiên chợ vừa cười vừa chia sẻ.
Giữa nhịp sống hiện đại, nơi thực phẩm đôi khi chỉ là món hàng vô cảm trong túi nilon, phiên chợ hữu cơ Đà Lạt giống như một nhịp chậm, gợi người ta quay về với sự kết nối ban sơ giữa người và đất, giữa người với người. Không cần phô trương, phiên chợ tồn tại bằng sự tin tưởng, bằng sự lựa chọn của người tiêu dùng, và bằng những câu chuyện rất thật từ người trồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!