Nằm nép mình bên dòng chảy yên ả của ngoại thành Hà Nội, làng Phú Vinh (huyện Chương Mỹ) từ lâu đã nức tiếng với nghề mây tre đan truyền thống. Nơi đây, những đôi tay khéo léo của bao thế hệ nghệ nhân đã thổi hồn vào những thân tre, sợi mây, tạo nên những sản phẩm không chỉ hữu dụng mà còn mang đậm giá trị văn hóa, thân thiện với môi trường. Giữa bao nghệ nhân tài hoa của làng, có một người con đặc biệt, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung, người đã dùng chính đôi tay tài năng của mình để đan nên bức tranh cuộc đời đầy nghị lực trên những sợi mây tre.
Sinh ra và lớn lên ở Phú Vinh, Nguyễn Văn Chung sớm làm quen với những sợi mây, nan tre. Tiếng lách tách của dao vót tre, tiếng xào xạc của mây luồn đã thấm sâu vào tâm trí cậu bé. Thế nhưng, cuộc đời không bằng phẳng khi căn bệnh hiểm nghèo quái ác ập đến, đôi chân Chung trở nên khập khiễng. Tưởng chừng cánh cửa tương lai đã khép lại, nhưng ngọn lửa đam mê với nghề truyền thống trong trái tim chàng trai trẻ không hề lụi tắt. Với ý chí "tàn nhưng không phế", Nguyễn Văn Chung đã chọn mây tre làm người bạn đồng hành, biến những khó khăn thể chất thành động lực phi thường để vươn lên.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Chung và tình yêu với những sợi mây, nan tre. (Ảnh: Thu Giang)
Khác với những sản phẩm mây tre đan thông thường, Nguyễn Văn Chung đã tìm ra một lối đi riêng, một kỹ thuật độc đáo: đan tranh truyền thần từ mây tre. Đây là một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và khả năng tính toán cực kỳ cao, được đánh giá là khó hơn nhiều so với đan lát thông thường. Từng sợi mây, nan tre dưới bàn tay tài hoa của ông trở thành những đường nét tinh tế, khắc họa chân dung các vị lãnh tụ một cách sống động và đầy cảm xúc.
Người ta biết đến Nguyễn Văn Chung với thương hiệu "người đan tranh lãnh tụ". Những bức chân dung Bác Hồ do ông tạo ra không chỉ được đánh giá cao về mặt nghệ thuật mà còn chứa đựng lòng kính yêu sâu sắc. Ngoài ra, ông còn thực hiện nhiều tác phẩm chân dung các nhà lãnh đạo khác theo đơn đặt hàng của các cơ quan, tổ chức ngoại giao và cá nhân, trở thành món quà ý nghĩa mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam. Tài năng đặc biệt này đã tạo nên một dấu ấn riêng, một thương hiệu độc đáo mà ít ai có thể sánh được.
Kỹ thuật đan tranh truyền thần hình ảnh Bác Hồ tạo nên thương hiệu riêng của nghệ nhân. (Ảnh: Thu Giang)
Để tạo nên một bức tranh mây tre truyền thần, Nguyễn Văn Chung phải trải qua nhiều công đoạn công phu. Từ việc lựa chọn nguyên liệu mây tre kỹ lưỡng, xử lý để chống mối mọt, đến việc phác thảo hình ảnh, tính toán chi tiết từng đường nét, màu sắc. Công đoạn đan đòi hỏi sự tập trung cao độ, đôi bàn tay phải thật khéo léo và chính xác để những sợi mây, nan tre liên kết với nhau một cách hài hòa, tạo nên chiều sâu và thần thái cho bức tranh. Đôi chân khập khiễng không ngăn được đôi tay tài hoa của ông miệt mài làm việc, thổi hồn vào từng tác phẩm.
Chia sẻ về hành trình làm nghề, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung tâm sự: "Ngày trước, khi mới bắt đầu, cũng gặp không ít khó khăn. Kỹ thuật đan tranh rất phức tạp, đòi hỏi sự kiên trì và sáng tạo không ngừng. Nhưng với niềm đam mê và ý chí vượt khó, tôi đã từng bước chinh phục được nó". Chính sự say mê và tâm huyết đã giúp ông có được "đôi bàn tay lụa" như ngày hôm nay, tạo ra những tác phẩm khiến người xem không khỏi trầm trồ.
Với phương châm “tàn nhưng không phế”, rất nhiều tác phẩm đã được ra đời bởi bàn tay khéo léo của nghệ nhân Nguyễn Văn Chung. (Ảnh: Thu Giang)
Không chỉ là một nghệ nhân tài ba, Nguyễn Văn Chung còn đau đáu với nỗi lo về sự mai một của nghề truyền thống. Ông trăn trở khi thấy lớp trẻ ngày càng ít mặn mà với công việc thủ công vất vả này. Với mong muốn truyền lửa đam mê và giữ gìn bản sắc văn hóa của quê hương, nghệ nhân Nguyễn Văn Chung đã thành lập Trung tâm dạy nghề mây tre đan Phú Vinh.
Ông chia sẻ: "Tôi muốn tạo ra một nơi để các bạn trẻ có thể học hỏi và tiếp nối nghề truyền thống của cha ông. Dù chương trình đã được xây dựng thành giáo trình và được Ủy ban Thành phố Hà Nội phê duyệt, nhưng vẫn còn ít bạn trẻ thực sự đam mê". Ông và các đồng nghiệp đã không ngừng nỗ lực đi giảng dạy ở nhiều nơi, với hy vọng thu hút được thêm nhiều người trẻ đến với nghề.
Các sản phẩm mây tre đan được trưng bày tại Trung tâm dạy nghề mây tre đan Phú Vinh. (Ảnh: Thu Giang)
Câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của nghệ nhân Nguyễn Văn Chung là minh chứng cho sức mạnh của ý chí và đam mê. Vượt lên những khó khăn về thể chất và những thách thức của thời đại, ông đã không chỉ khẳng định được tài năng của bản thân mà còn góp phần giữ gìn và phát triển một nét đẹp văn hóa truyền thống của làng nghề Phú Vinh.
Những bức tranh mây tre độc đáo của ông không chỉ là sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mà còn là biểu tượng cho tinh thần "tàn nhưng không phế", là nguồn cảm hứng cho bao người về nghị lực sống và tình yêu với nghề truyền thống. Trong mỗi sợi mây, nan tre mà Nguyễn Văn Chung đan nên, người ta không chỉ thấy được sự khéo léo của đôi tay mà còn cảm nhận được bản lĩnh thép và trái tim đầy nhiệt huyết của một người nghệ sĩ chân chính.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!