Chống hàng giả vẫn còn nhiều bất cập

Nguyễn Bắc

25/06/2025 16:55 GMT+7

Chỉ trong một tháng cao điểm, hơn 10.000 vụ vi phạm đã bị phát hiện. Nhưng theo các chuyên gia, đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng trong cuộc chiến chống hàng giả.

Một nhãn hiệu dầu ăn quen thuộc, tưởng chừng an toàn, hóa ra lại là dầu thức ăn chăn nuôi không qua chế biến. Gần đây trong công tác chống hàng giả, Công an tỉnh Hưng Yên đã triệt phá một đường dây sản xuất dầu ăn giả quy mô đặc biệt lớn, tiêu thụ hàng chục nghìn tấn sản phẩm kém chất lượng ra thị trường. Vụ việc khiến dư luận không khỏi giật mình về mức độ tinh vi và liều lĩnh của các đối tượng sản xuất hàng giả.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 1.

Công an tỉnh Hưng Yên triệt phá đường dây làm giả dầu ăn

Lợi nhuận từ hàng giả quá lớn khiến chế tài chưa đủ sức răn đe

“Với số lượng lớn và trong thời gian dài, mức độ ảnh hưởng là vô cùng nguy hại, xâm phạm trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe của người tiêu dùng. Thứ hai, hành vi này còn phá vỡ môi trường kinh doanh bình đẳng. Cụ thể, đối với các mặt hàng thực phẩm chức năng hay thực phẩm ăn uống như trong trường hợp này, hậu quả để lại là không thể đo lường được. Thứ ba, những hành vi như vậy làm xói mòn lòng tin của xã hội và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh lành mạnh”, Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Giám đốc Công ty Luật Thiên Thanh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội chia sẻ.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 2.

Luật sư Nguyễn Thế Truyền, Giám đốc Công ty Luật Thiên Thanh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội

Thực tế, công tác chống hàng giả hiện nay vẫn còn nhiều điểm yếu, cả về cơ chế chính sách lẫn tổ chức thực thi. Theo Nghị định 98 về xử phạt hành chính, mức phạt vi phạm đã được nâng lên. Tuy nhiên, lợi nhuận từ hàng giả quá lớn khiến chế tài hiện hành chưa đủ sức răn đe.

“Tôi cho rằng chế tài hiện nay vẫn chưa thực sự đủ sức răn đe đối với các mức vi phạm nhỏ. Chẳng hạn, theo Nghị định 98 về xử phạt hành chính, mức phạt đã được nâng cao, tuy nhiên lợi nhuận từ việc sản xuất, buôn bán hàng giả là rất lớn và vô cùng khủng khiếp, nên mức phạt hiện tại vẫn còn thấp so với quy mô vi phạm thực tế. Quan trọng hơn, chúng ta đang đặt ngưỡng xử lý hình sự ở mức khá cao, đặc biệt là đối với các sản phẩm nhạy cảm như thực phẩm, thuốc. Nếu ngưỡng này được hạ xuống, chế tài sẽ trở nên hiệu quả hơn. Thứ hai, một vấn đề rất quan trọng khác là công tác thực thi hiện nay đang gặp nhiều thách thức”, Luật sư Truyền nhận định.

Từ việc sử dụng giấy phép thật để sản xuất hàng giả, làm giảm hàm lượng thành phần sản phẩm, đến việc lợi dụng môi trường mạng để phân phối nhanh và rộng, các đối tượng phạm pháp ngày càng tinh vi hơn. Hình thức livestream bán hàng giả thu hàng chục tỉ đồng chỉ trong vài ngày không còn là hiếm gặp.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 3.

“Làm sao để không ra quân theo kiểu chiến dịch mà trở thành một “trọng tài công minh” hay một “thanh gươm sắc bén”, khi đó thị trường sẽ buộc phải tuân thủ. Bởi lẽ, các chế tài và quy định pháp luật chúng ta đã có sẵn, vấn đề chỉ nằm ở chỗ phối hợp và thực thi chưa thực sự hiệu quả. Nếu thực thi một cách thực chất, tôi tin chắc sẽ tạo ra những chuyển biến rõ rệt”, ông Truyền nhấn mạnh.

Không chỉ dừng ở tác hại kinh tế, hàng giả còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người dân. Trong vụ dầu ăn giả tại Hưng Yên, hàng chục nghìn tấn dầu không đủ tiêu chuẩn đã được đưa vào các bếp ăn công nghiệp, nhà hàng, thậm chí có thể đến cả trường học, bệnh viện. Đáng lo ngại hơn, loại dầu này được nhập khẩu với thuế suất thấp dành cho thức ăn gia súc, sau đó được “hô biến” thành sản phẩm cho người tiêu dùng, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 4.

“Còn về phía doanh nghiệp, thời điểm này có lẽ cần phải nghĩ đến trách nhiệm xã hội, đến tính minh bạch và cạnh tranh bằng chất lượng. Vì sao trách nhiệm xã hội lại quan trọng? Vì khi doanh nghiệp đóng góp cho cộng đồng, xã hội sẽ đáp lại bằng sự tin tưởng. Minh bạch là việc áp dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc, chứng minh rằng sản phẩm là sạch, là tử tế và là chính đáng. Cuối cùng, nếu chất lượng sản phẩm thực sự đáp ứng được nhu cầu, người tiêu dùng sẽ tưởng thưởng xứng đáng, thậm chí sẵn sàng chi trả mức giá hợp lý”, Luật sư Truyền chia sẻ thêm.

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, chỉ trong tháng cao điểm vừa qua, gần 10.500 vụ việc bị phát hiện, hơn 300 bị can bị khởi tố, với tổng trị giá hàng hóa lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng. Dù vậy, các chuyên gia nhận định đây mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, bởi hệ thống giám sát và hậu kiểm còn nhiều kẽ hở.

“Thực tế thì không phải pháp luật không có. Đã có quy định rất rõ rồi, nhưng có một vấn đề ở đây là rõ ràng chúng ta đang thiếu sự đồng bộ và hiệu quả trong việc thực thi. Lực lượng mỏng, trang thiết bị hạn chế, đặc biệt là trong môi trường số, đã khiến các cơ quan chức năng chưa thực sự chuyển mình. Hậu kiểm là một lỗ hổng lớn, chúng ta cấp phép nhưng không kiểm tra hậu kỳ một cách thực chất”, ông Truyền phân tích.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 5.

Cần khuyến khích doanh nghiệp cùng tham gia chống hàng giả

Chống hàng giả không thể chỉ trông chờ vào các đợt ra quân cao điểm. Cần có cơ chế dài hạn, trong đó đặt vai trò trung tâm vào sự phối hợp giữa các chủ thể trong hệ sinh thái: từ doanh nghiệp, cơ quan quản lý đến người tiêu dùng. Mỗi mắt xích đều cần có cơ chế khuyến khích, giám sát và xử lý phù hợp.

“Chúng ta cần làm cho giá phải trả của hành vi vi phạm lớn hơn lợi ích có thể thu về. Đồng thời, nên tạo cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ như tín chỉ xanh, ưu đãi thuế, tiếp cận vốn. Người tiêu dùng cần được trao quyền để phản ánh và giám sát. Khi hàng triệu người dân trở thành giám sát viên thông thái, sẽ tạo được môi trường tiêu dùng an toàn. Quan trọng nhất, cần luật hóa cơ chế phối hợp rõ ràng, phân định trách nhiệm cụ thể để công tác hậu kiểm thực sự đi vào thực chất”, ông Truyền nhấn mạnh.

Nhiều hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống hàng giả cần được giải quyết dứt điểm - Ảnh 6.

Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo các lực lượng tuyên chiến với hàng giả, hàng nhái và tội phạm trong lĩnh vực này trên toàn quốc, không có vùng cấm. Chính phủ cũng chỉ đạo hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường hậu kiểm, triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc và thúc đẩy định danh điện tử cho sản phẩm.

Từ chỉ đạo này, các bộ, ngành đang khẩn trương xây dựng hệ thống giám sát bằng công nghệ, đồng thời đẩy mạnh truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng. Tuy nhiên, để những nỗ lực này thực sự hiệu quả, rất cần sự vào cuộc thực chất từ các doanh nghiệp và người dân.

Tin liên quan

Nóng trên mạng tuần qua (16/6-22/6): Tâm điểm chống hàng giả

Nóng trên mạng tuần qua (16/6-22/6): Tâm điểm chống hàng giả

bangdatally.xyz - Tuần qua, tại Việt Nam và trên thế giới đã ghi nhận nhiều sự kiện quan trọng, thu hút được sự quan tâm và chia sẻ của đông đảo người dân.

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bình luận không đăng nhập

Bạn không thể gửi bình luận liên tục.
Xin hãy đợi 60 giây nữa.