Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân sinh năm 1830, tại làng Tịnh Hà, phủ Kiến Hưng, tỉnh Định Tường (nay là xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang). Ông là nhà Nho yêu nước, đã 3 lần lãnh đạo nghĩa quân chống thực dân Pháp. Năm 1874, ông cùng nghĩa quân tấn công Mỹ Tho nhưng thất bại và bị bắt. Thực dân Pháp mua chuộc ông làm tay sai cho chúng nhưng ông kiên quyết từ chối. Ngày 19/5/1875 (nhằm ngày 14/4 âm lịch), thực dân Pháp xử tử Nguyễn Hữu Huân tại quê nhà.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang Nguyễn Văn Vĩnh nhấn mạnh, sự nghiệp kháng chiến cứu nước của Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân đã góp phần làm rạng rỡ thêm trang sử vẻ vang chống ngoại xâm của quê hương và dân tộc ta. Ông đã để lại cho đời sau tấm gương sáng về lòng yêu nước, thương dân vô hạn cùng ý chí bất khuất kiên cường; về phẩm chất cao cả, không ham tiền tài danh vọng, sẵn sàng hy sinh quên mình vì dân, vì nước; ý chí quyết tâm dựa vào dân để tiến hành kháng chiến, bền bỉ đấu tranh và nêu cao tinh thần tự lực, tự cường.
Chân dung Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân. Ảnh: Tư liệu
Sáng cùng ngày, đoàn lãnh đạo Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang đã dâng hương và đặt vòng hoa tại mộ Anh hùng dân tộc Âu Dương Lân tại xã Phú Kiết huyện Chợ Gạo.
Anh hùng dân tộc Âu Dương Lân sinh trưởng ở vùng Phú Kiết - Tịnh Hà, tỉnh Định Tường (nay là xã Phú Kiết, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang). Năm 1859, thực dân Pháp xâm chiếm Nam Kỳ, với tinh thần yêu nước của kẻ sĩ, với lòng căm thù giặc sâu sắc, ông tham gia phong trào kháng chiến do Võ Duy Dương và Nguyễn Hữu Huân lãnh đạo. Ông được giao giữ chức Phó tướng cuộc khởi nghĩa. Đến giữa năm 1874, do thiếu thốn vũ khí, lương thực, nên lực lượng suy yếu dần. Cũng trong năm 1874, ông cùng nghĩa quân tiến công Mỹ Tho và đã thất bại.
Mấy tháng sau khi thực dân Pháp xử tử Nguyễn Hữu Huân, Âu Dương Lân cũng bị thực dân Pháp bắt và đem xử chém bên bờ sông Mỹ Tho, nay thuộc công viên Thủ Khoa Huân, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
Để ghi nhớ công ơn Anh hùng dân tộc Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân và Anh hùng dân tộc Âu Dương Lân, hàng năm Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Chợ Gạo phối hợp cùng chính quyền 2 xã Mỹ Tịnh An và Hòa Tịnh lấy ngày 14/4 âm lịch tổ chức Lễ giỗ hai ông.
Trước khi đến thắp hương, dâng hoa ở Khu di tích Đền thờ và mộ Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân, lãnh đạo tỉnh và các đoàn đại biểu đã đặt tràng hoa, thắp hương tưởng niệm trước tượng đài Thủ Khoa Nguyễn Hữu Huân ở Công viên Thủ Khoa Huân (Phường 1, Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang).
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!