Sửa, bổ sung quy định về nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam
Sáng 28/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Trình bày Tờ trình tóm tắt dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh khẳng định sự cần thiết ban hành Luật và nhấn mạnh việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng; tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người nước ngoài, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài khi thực hiện thủ tục nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam. Qua đó, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết, thúc đẩy chính sách hòa hợp dân tộc và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đóng góp vào sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Luật tập trung vào 2 chính sách lớn, cụ thể:
Chính sách 1: Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông bà nội hoặc ông bà ngoại là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài... được nhập quốc tịch Việt Nam.
Chính sách 2: Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc trở lại quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện cho các trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung gồm 3 Điều; sửa đổi, bổ sung nội dung của 19/44 điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, bãi bỏ 01 Điều. Trong đó, sửa đổi, bổ sung quy định về nhập quốc tịch Việt Nam như sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 19 theo hướng đối với người chưa thành niên có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam thì không cần đáp ứng điều kiện "có năng lực hành vi dân sự đầy đủ". Đồng thời, sửa đổi, bổ sung quy định về trở lại quốc tịch Việt Nam như sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 23 theo hướng "Người xin trở lại quốc tịch Việt Nam được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép" và giao Chính phủ quy định điều kiện cụ thể.
Nghiên cứu điều kiện nhập tịch Việt Nam vẫn giữ quốc tịch nước ngoài
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, UBPLTP tán thành sự cần thiết ban hành Luật, Hồ sơ dự án Luật đầy đủ các tài liệu theo quy định, đủ điều kiện trình UBTVQH xem xét, cho ý kiến.
Về quan hệ giữa Nhà nước và công dân, UBPLTP cơ bản nhất trí bổ sung quy định “phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam” đối với “Người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương; tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra
Tuy nhiên, việc quy định có ngoại lệ đối với tất cả các đối tượng này thì cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng; trường hợp đặc biệt chỉ nên xem xét, áp dụng đối với đối tượng "được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương" mà cần phải thu hút, tạo điều kiện để tuyển dụng nhân tài. Bên cạnh đó, đề nghị tiếp tục rà soát các luật hiện hành có yêu cầu "chỉ có một quốc tịch Việt Nam", có quy định tiêu chuẩn, điều kiện chỉ là "công dân Việt Nam" để đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, UBTVQH thống nhất về sự cần thiết ban hành Luật và đề xuất của Chính phủ về việc trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua theo quy trình rút gọn tại Kỳ họp thứ 9. Đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, thể hiện rõ hơn trong Tờ trình và dự thảo Luật về thể chế hóa nội dung "cơ chế đặc biệt về nhập quốc tịch" theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận Phiên họp
Về điều kiện người nhập trở lại quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài, UBTVQH đề nghị quy định ngay trong Luật một số điều kiện cơ bản mang tính nguyên tắc và giao cho Chính phủ quy định chi tiết các điều kiện đó, gồm cả các trường hợp đặc biệt, đảm bảo vừa thể hiện rõ ràng, minh bạch, vừa thể hiện sự phân cấp linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Về quy định điều kiện chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam đối với người ứng cử, UBTVQH thống nhất cả 3 đối tượng mà Chính phủ đề xuất; tuy nhiên đề nghị và thống nhất với ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp là tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Liên quan đến khoản 6 vào Điều 5 của Luật Quốc tịch Việt Nam về nội dung "Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền Việt Nam về một số vấn đề liên quan đến quốc tịch Việt Nam theo quy định của Luật này không bị khiếu nại, khiếu kiện", UBTVQH đề nghị quy định hoặc làm rõ nội hàm của quyết định về "một số vấn đề" trong điều khoản nêu trên để bảo đảm minh bạch, áp dụng thống nhất.
Về các điều kiện được nhập quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài, UBTVQH thống nhất nội dung như Chính phủ trình nhưng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo báo cáo Chính phủ để tiếp tục nghiên cứu, bổ sung một số trường hợp mà Cơ quan chủ trì thẩm tra đề xuất.
Trên cơ sở ý kiến thẩm tra và ý kiến phát biểu của UBTVQH, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn chỉnh Hồ sơ dự án Luật và Ủy ban Pháp luật và Tư pháp hoàn chỉnh Báo cáo thẩm tra để gửi đến ĐBQH đúng thời hạn quy định.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!