Chân dung Nhà đầu tư 2025: Tham vọng nhiều, nhưng hành động ít

Người Việt vẫn chuộng bất động sản (31%) và vàng (14%), thiên về giữ tài sản hữu hình hơn tối ưu lợi nhuận.

Tham vọng lớn, nhưng hành động cũ

Bà Lê Trúc Thy, một nhà đầu tư cá nhân tại phường Tân Phú, TP Hồ Chí Minh, là hình ảnh tiêu biểu của đa số nhà đầu tư Việt trong năm 2025. Với danh mục đầu tư chủ yếu tập trung vào vàng và bất động sản, bà Thy phản ánh xu hướng chung được ghi nhận trong Báo cáo Khảo sát 2025 của Công ty Quản lý Quỹ Thiên Việt (TVAM). Theo báo cáo, 88% nhà đầu tư cá nhân kỳ vọng lợi nhuận trên 7%/năm, trong đó 42% nhắm đến mức sinh lời đầy tham vọng từ 15–30%/năm.

Tuy nhiên, bất chấp những kỳ vọng cao, phần lớn vẫn ưu tiên các kênh đầu tư truyền thống như tiết kiệm, vàng và bất động sản – những lựa chọn an toàn nhưng tiềm ẩn nhiều thách thức trong việc tối ưu hóa danh mục dài hạn. Chân dung nhà đầu tư Việt Nam năm 2025, vì thế, là sự kết hợp giữa tham vọng tài chính lớn và tâm lý thận trọng, e ngại rủi ro, cùng với sự thiếu hụt kiến thức và công cụ quản lý tài chính chuyên nghiệp.

Ông Bùi Thành Trung, Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Thiên Việt (TVS), cho biết: xu hướng đầu tư phổ biến ở các quốc gia như Mỹ và Singapore là phân bổ hơn 30% tài sản vào cổ phiếu, ưu tiên tính thanh khoản. Trong khi đó, người Việt vẫn chuộng bất động sản (31%) và vàng (14%), thiên về giữ tài sản hữu hình hơn là tối ưu lợi nhuận. Ông Trung cũng nhấn mạnh xu hướng gia tăng tỉ trọng vào tài sản thay thế tại Việt Nam, như tranh, đồ cổ, đồng hồ, rượu vang – phản ánh nhu cầu đầu tư đa dạng và mang tính cá nhân hóa.

Báo cáo của TVAM đã chỉ ra một nghịch lý đáng chú ý: dù 75% nhà đầu tư chỉ phân bổ vốn vào 2–3 kênh truyền thống, họ vẫn đặt kỳ vọng sinh lời cao trong bối cảnh thị trường nhiều biến động. Xu hướng này không chỉ phổ biến trong nhóm nhà đầu tư đại chúng mà còn hiện diện ở những người có tài sản từ 1 tỷ đồng trở lên và thu nhập hàng năm trên 500 triệu đồng. Điều này cho thấy, rào cản không nằm ở nguồn lực tài chính, mà ở sự thiếu hụt kiến thức và trải nghiệm đầu tư.

Các kênh đầu tư truyền thống như vàng và bất động sản, dù từng mang lại lợi nhuận tốt trong một số giai đoạn, lại đối mặt với hạn chế về thanh khoản và khả năng dự báo. Vàng – được xem là “nơi trú ẩn an toàn” – thường biến động mạnh dưới tác động của địa chính trị và kinh tế vĩ mô. Trong khi đó, bất động sản đòi hỏi vốn lớn, thời gian đầu tư dài, chịu ảnh hưởng nhiều từ chính sách và chu kỳ thị trường.

Báo cáo Global Wealth 2025 của UBS và thống kê từ Boston Consulting Group (BCG) cũng chỉ ra rằng: xu hướng tập trung vào tài sản truyền thống không phải là đặc thù của Việt Nam, mà là hiện tượng toàn cầu – phản ánh tâm lý e ngại rủi ro và thiếu định hướng đầu tư trung – dài hạn.

Hơn nữa, 74% nhà đầu tư trong khảo sát của TVAM kỳ vọng có thu nhập sau nghỉ hưu từ 100–500 triệu đồng mỗi năm, nhưng phần lớn không có kế hoạch phân bổ rủi ro hợp lý. Hệ quả là họ bỏ lỡ cơ hội tận dụng sức mạnh của lãi kép và các công cụ tài chính hiện đại như cổ phiếu, trái phiếu hay quỹ đầu tư. Sự thiếu đa dạng hóa danh mục không chỉ làm giảm hiệu quả sinh lời mà còn gia tăng rủi ro trong điều kiện thị trường bất ổn.

Chân dung nhà đầu tư Việt năm 2025, vì thế, là bức tranh đầy mâu thuẫn: khao khát tự do tài chính, nhưng lại bị kìm hãm bởi thói quen đầu tư cũ và tâm lý dè dặt trước những giải pháp tài chính mới.

Tự xoay sở do chưa đủ niềm tin

Anh Trần Thiên Minh, một nhân viên trẻ tại một công ty tài chính ở phường Sài Gòn, TP Hồ Chí Minh, là ví dụ điển hình cho thế hệ nhà đầu tư mới đang làm quen với các tài sản số. Dù sở hữu kiến thức tài chính cơ bản, Minh vẫn gặp khó khăn khi tự quản lý danh mục đầu tư. Theo khảo sát của TVAM, 77% nhà đầu tư cá nhân thừa nhận gặp thách thức trong quản lý tài sản, trong đó 51% bị chi phối bởi cảm xúc và 48% thiếu kiến thức chuyên môn.

Minh, giống như nhiều nhà đầu tư trẻ khác, thường xuyên bị cuốn vào các xu hướng ngắn hạn, dẫn đến những quyết định đầu tư kém hiệu quả. Ông Nghiêm Xuân Huy – CEO Finhay – cho biết: khách hàng của nền tảng này chủ yếu thuộc Gen Y (tuổi trung vị 32, sinh khoảng 1993), thường ưu tiên sản phẩm “fixed income” để đảm bảo an toàn và thanh khoản, dù Finhay có cung cấp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và margin. Họ muốn “không mất tiền và có thể sử dụng tiền bất cứ lúc nào”.

Thực tế cho thấy, phần lớn nhà đầu tư Việt Nam vẫn đang “tự xoay sở” mà không có sự hỗ trợ chuyên sâu. Có đến 58% nhà đầu tư chưa từng thua lỗ đánh giá quá cao khả năng tự quản lý tài chính, trong khi chỉ 10% nhà đầu tư từng thua lỗ cảm thấy tự tin. Vòng lặp tâm lý này khiến nhiều người bỏ qua vai trò của các chuyên gia tư vấn và các nền tảng quản lý tài sản chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, các yếu tố như lo ngại về chi phí không minh bạch (34%), rủi ro bảo mật (30%), và mong muốn gặp trực tiếp chuyên gia (27%) cũng khiến nhiều nhà đầu tư do dự khi tiếp cận dịch vụ quản lý tài sản.

Dù vậy, nhu cầu được hỗ trợ tài chính chuyên nghiệp tại Việt Nam là rất lớn. Có tới 81% người tham gia khảo sát bày tỏ mong muốn được tư vấn, đặc biệt trong các lĩnh vực như đầu tư bất động sản (44%), lập kế hoạch tài chính tổng thể (32%), và đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, quỹ (31%).

Dịch vụ quản lý tài sản (Wealth Management) – với khả năng cung cấp giải pháp đầu tư cá nhân hóa, tư vấn thuế, lập kế hoạch nghỉ hưu và thừa kế – đang trở thành một hướng đi tiềm năng để đáp ứng nhu cầu nói trên. Tuy nhiên, tại Việt Nam, đây vẫn là một lĩnh vực còn khá mới mẻ: chỉ 36% nhà đầu tư biết đến nền tảng quản lý tài sản số và chỉ 16% từng sử dụng.

Sự phát triển của công nghệ tài chính (fintech) mang đến cơ hội lớn, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Các nền tảng số được đánh giá cao nhờ khả năng theo dõi danh mục theo thời gian thực, cảnh báo rủi ro, và gợi ý phân bổ đầu tư tự động. Tuy nhiên, yếu tố con người vẫn giữ vai trò quan trọng. Nhiều nhà đầu tư – như Minh – vẫn cần sự đồng hành từ các chuyên gia để an tâm hơn trong quyết định tài chính, đặc biệt khi thị trường biến động.

Mô hình hybrid – kết hợp công nghệ và chuyên gia – được xem là lối đi phù hợp, vừa tận dụng được sức mạnh công nghệ, vừa đáp ứng được nhu cầu tư vấn trực tiếp.

Tạm kết

Báo cáo của TVAM đã làm sáng tỏ một nghịch lý trong hành vi đầu tư của người Việt: kỳ vọng lợi nhuận cao, nhưng hành động vẫn thận trọng, ưu tiên kênh truyền thống và thiếu đa dạng hóa danh mục.

Để thu hẹp khoảng cách này, theo nhiều chuyên gia, các tổ chức tài chính cần đẩy mạnh giáo dục tài chính, phát triển sản phẩm đầu tư cá nhân hóa, và tích hợp công nghệ số với tư vấn chuyên gia.

Với sự tăng trưởng nhanh của tầng lớp trung lưu và nhu cầu tài chính ngày càng phức tạp, Việt Nam có tiềm năng trở thành điểm sáng trong lĩnh vực quản lý tài sản – nhưng điều này đòi hỏi sự đổi mới liên tục và cam kết từ cả nhà đầu tư lẫn các định chế tài chính.

Đón đọc kỳ 2: Chuyên Gia: Nên đầu tư vào kênh nào cho hiệu quả trong 2025 ?