Cần thay đổi ý thức đầu tư, từ "đánh ngắn", "lướt sóng" sang đầu tư dài hạn

Thị trường chứng khoán phát triển từ con số 0

Phát biểu tại tọa đàm “Lực đẩy dòng vốn mới”, Thứ trưởng Bộ tài chính Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh, thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển từ con số 0, so với khu vực và mong muốn còn nhiều điều để bàn nhưng chúng ta có thể tự hào về kết quả 25 năm xây dựng thị trường chứng khoán.

“Chúng ta đã xây dựng được một hệ thống nhà đầu tư, từ con số vài trăm ban đầu lên con số gần 10 triệu tài khoản nhà đầu tư cả trong và ngoài nước hiện nay. Từ việc đi vận động doanh nghiệp cổ phần niêm yết trên thị trường đến nay có quy mô vốn hoá trên 60% có lúc gần 75% GDP, một quy mô đáng tự hào”, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Ông Chi cho biết, thị trường chứng khoán dần trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, trở thành hàn thử biểu của nền kinh tế, năng lực của doanh nghiệp trong nền kinh tế. Sau 25 năm phát triển, đã đến lúc phát triển thị trường lên một tầm cao mới.

Cũng nói về quá trình phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, từ chỗ chỉ có 2 - 3 doanh nghiệp niêm yết trong buổi đầu, đến nay, thị trường chứng khoán đã có hàng trăm doanh nghiệp niêm yết có quy mô vốn hoá tỷ đô.

Trong ASEAN, thị trường chứng khoán Việt Nam là non trẻ nhất, Philippines 100 năm, Malaysia 65 năm, Thái Lan khoảng 50 năm… Tuy nhiên, nếu so sánh, chúng ta rất tự hào vì thời điểm này, về vốn hoá, thị trường chứng khoán Việt Nam tương đương Malaysia, ít hơn Thái Lan một chút và vượt Philippines. Tuần vừa rồi, thanh khoản của thị trường chứng khoán Việt Nam đã đứng đầu khu vực Đông Nam Á, thậm chí vượt qua Thái Lan.

Nói về mục tiêu nâng hạng chứng khoán, ông Hải nhấn mạnh, Chính phủ đã thực hiện nhiều cải cách; trong đó, nhiều cải cách mạnh mẽ cho thị trường chứng khoán. Cơ quan quản lý đã tháo gỡ nhiều rào cản, điểm nghẽn của thị trường.

“Đến nay, các tiêu chí cứng để nâng hạng lên thị trường mới nổi, chúng ta đã đáp ứng được rồi, với các tiêu chí mềm thì còn phụ thuộc vào trải nghiệm của nhà đầu tư nước ngoài, với khung khổ pháp lý hiện tại, họ có trải nghiệm dễ chịu không”, ông Hải cho biết.

Song đại diện Uỷ ban Chứng khoán khẳng định, nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là đích đến, mà mục tiêu của Chính phủ, Bộ Tài chính là cải cách thị trường để làm sao thị trường chứng khoán ngày càng minh bạch, phát triển, giúp nhà đầu tư huy động vốn dễ dàng.

Cấn thay đổi ý thức nhà đầu tư

Về Đề án tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư do Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước biên soạn, theo Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán, dự thảo Đề án gần như hoàn thành và chuẩn bị trình Bộ Tài chính ban hành sớm, có thể ngay trong tháng này.

Tại Đề án, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đã đề xuất nhiều giải pháp để phát triển ngành quỹ. Đầu tiên là phải có chương trình đào tạo nhà đầu tư để thay đổi ý thức đầu tư, từ "đánh ngắn", "lướt sóng" sang đầu tư dài hạn, có kế hoạch đầu tư tài chính bài bản, trên cơ sở tham khảo nhiều quốc gia có chiến lược quốc gia về đào tạo đầu tư tài chính cho dân cư.

Riêng đối với ngành quỹ, Uỷ ban chủ trương phải tiếp tục đa dạng hoá sản phẩm ngành quỹ. Từ thực tế dân số Việt Nam có nhiều độ tuổi với khẩu vị đầu tư khác nhau nhưng sản phẩm ngành quỹ hiện nay chưa đa dạng nên chưa đáp ứng được nhu cầu nhà đầu tư. Đồng thời, chúng tôi đề xuất thay đổi quy định pháp lý liên quan đến các loại sản phẩm, các loại chỉ số để hình thành các quỹ, kể cả quỹ chủ động và quỹ thụ động.

Về phân bổ hạn mức đầu tư, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước sẽ rà sát thay đổi hạn mức đầu tư với từng loại hình cụ thể để tháo bỏ rào cản cho các công ty quản lý quỹ.

Đề xuất đưa giáo dục tài chính vào nhà trường

Phát biểu tại tạo đàm, bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng giám đốc PVI AM cho rằng phát triển thị trường chứng khoán, bên cạnh dòng vốn ngoại, cần đặc biệt quan tâm đến dòng vốn nội.

Theo quan điểm của bà Giao, với vốn nội, cách tiếp cận không phải thu hút, mà là khơi thông. Nguồn vốn trong dân rất nhiều khi có 7,6 triệu tỷ đồng trong ngân hàng. Về tài sản số, Việt Nam đang đứng thứ hai thế giới về nắm giữ. Vốn trong dân cũng nằm ở kênh vàng… Nguồn lực trong dân rất nhiều, tỷ lệ tiết kiệm của người dân Việt Nam cao so với các nước khác.

“Làm thế nào để khơi thông nguồn vốn này vào doanh nghiệp, vào các kênh đầu tư? Theo tôi, cần tăng cường giáo dục kiến thức tài chính cho người dân”, đại diện PVI AM đặt vấn đề.

Theo bà Giao, Uỷ ban Chứng khoán và các thành viên thị trường đã triển khai nhiều hoạt động giáo dục tài chính cho nhà đầu tư, nhưng cần tích hợp hơn nữa vào chương trình giáo dục cho học sinh phổ thông.

“Khi giáo dục tài chính đã định hình, nguồn vốn dồi dào trong dân sẽ được khơi thông, chuyển vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Quỹ sẽ biết đưa dòng vốn đó vào doanh nghiệp như thế nào để hỗ trợ cho doanh nghiệp, cho nền kinh tế phát triển dài hạn”, bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng giám đốc PVI AM nói.