Bí ẩn cà phê pha phô mai của Thụy Điển khiến cả thế giới tò mò

(Ảnh: karinalindh)

Món uống độc đáo này là sự giao thoa giữa truyền thống ẩm thực Sami cổ xưa và gu cà phê hiện đại, mang đến một trải nghiệm vị giác có một không hai.

Kaffeost là sự kết hợp tưởng chừng "sai sai" giữa hai thành phần: cà phê nóng đậm đặc và phô mai mềm cắt miếng. Trong tiếng Thụy Điển, "kaffe" có nghĩa là cà phê, còn "ost" nghĩa là phô mai. Vậy là đúng như tên gọi, món uống này đơn giản là cà phê rót lên phô mai – nhưng ẩn sau sự đơn giản đó là cả một câu chuyện văn hóa lâu đời.

Thành phần chính của món uống này là leipäjuusto – một loại phô mai truyền thống có nguồn gốc từ vùng Lapland thuộc Bắc Thụy Điển và Phần Lan. Phô mai được làm từ sữa bò, sữa dê hoặc sữa tuần lộc, có kết cấu mềm, hơi dai và thường được nướng hoặc hơ lửa để tạo lớp vỏ cháy xém bên ngoài. Khi thả vào cà phê nóng, miếng phô mai mềm ra từ từ, hút lấy vị đắng và hương thơm của cà phê, tạo nên một cảm giác béo, bùi và dẻo mịn trong miệng – một sự tương phản thú vị giữa vị giác và kết cấu.

Kaffeost không chỉ là món uống lạ lùng, nó là một phần của văn hóa sống của người Sami – cộng đồng bản địa sinh sống ở vùng cực Bắc Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan và Nga. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, họ tìm cách tận dụng tối đa các nguồn nguyên liệu có sẵn, từ sữa tuần lộc đến cà phê nhập khẩu. Người Sami đã sáng tạo ra món Kaffeost như một cách vừa để giữ ấm, vừa để làm phong phú thêm bữa sáng hoặc buổi chiều trong những ngày tuyết phủ trắng trời.

Theo truyền thống, người Sami thường dùng một chiếc cốc gỗ đặc trưng gọi là "kuksa", cho vài miếng phô mai leipäjuusto vào trước, sau đó rót cà phê nóng lên. Khi uống hết cà phê, họ dùng thìa xúc từng miếng phô mai đã ngấm cà phê ở đáy cốc – đây chính là phần "thưởng" đầy hấp dẫn của món uống này.

Với trào lưu "ẩm thực di sản" đang lan rộng khắp thế giới, những món ăn thức uống gắn liền với bản sắc văn hóa bản địa như Kaffeost đang được chú ý trở lại. Một số quán cà phê ở Thụy Điển đã đưa món uống này trở lại thực đơn, thậm chí còn biến tấu nó với các loại cà phê đặc sản hoặc phô mai thủ công. Các tín đồ cà phê tại Mỹ, Nhật Bản hay Đức cũng bắt đầu săn lùng trải nghiệm mới lạ này, nhất là khi phong cách uống cà phê "đậm chất địa phương" ngày càng được ưa chuộng.

Báo Washington Post từng mô tả Kaffeost là "một trải nghiệm đầy bất ngờ – nơi vị béo của phô mai kết hợp hoàn hảo với vị đắng của cà phê, đem lại cảm giác ấm áp, đầy hoài niệm". Trong khi đó, Guardian gọi đây là "một trong những cách sáng tạo nhất để uống cà phê – vừa là đồ uống, vừa là món tráng miệng".

Với nhiều người lần đầu thử Kaffeost, cảm giác sẽ khá kỳ lạ. Một miếng phô mai mềm, nóng hổi, ngấm cà phê đậm đặc, không hề tan chảy như trong latte hay cappuccino. Thay vào đó, nó giữ nguyên hình dạng, nhưng khi đưa vào miệng lại dẻo, ngậy và có hậu vị đắng nhẹ từ cà phê. Món uống này không ngọt, không mặn, không chua – mà là một tổ hợp vị rất "trung tính" nhưng gợi cảm giác ấm cúng, đặc biệt phù hợp trong tiết trời lạnh.

Tuy nhiên, đây cũng chính là điểm khiến Kaffeost trở thành một món uống "chia rẽ" người dùng: hoặc bạn sẽ yêu thích nó ngay lập tức, hoặc sẽ cảm thấy bối rối không biết mình đang ăn hay đang uống.

Với sự phát triển của giao thương quốc tế, việc tìm mua phô mai leipäjuusto hiện không còn quá khó. Một số cửa hàng phô mai chuyên biệt hoặc nền tảng thương mại điện tử châu Âu đã cung cấp loại phô mai này dưới dạng đông lạnh. Còn nếu bạn muốn tự làm, có thể tìm công thức chế biến leipäjuusto từ sữa tươi, nước cốt chanh, muối và chút công phu nướng hoặc sấy.

Sau khi có phô mai, phần còn lại chỉ cần một cốc cà phê nóng yêu thích – từ espresso, pour-over đến moka pot đều phù hợp. Cắt phô mai thành khối nhỏ, thả vào cốc, rót cà phê lên và thưởng thức từng ngụm, từng miếng. Đây là món đồ uống lý tưởng cho những buổi chiều mưa, khi bạn muốn tìm lại cảm giác ấm áp và bình yên từ vùng đất tuyết trắng xa xôi.